ระบบย่อความอัตโนมัติ โปรแกรมสรุปย่อข่าวออนไลน์ รางวัลเหรียญทองเกียรติยศเจนีวา

การทำงานของระบบย่อความฯ อัตโนมัติ จะนำเอกสารข่าวภาษาไทยจากหลายแหล่งมาหาความสัมพันธ์เพื่อจัดว่า ข่าวชุดใดเป็นข่าวเดียวกันแต่ต่างสำนักพิมพ์ ข่าวชุดใดเป็นข่าวที่นำเสนอต่อเนื่องกัน ข่าวชุดใดมีความสัมพันธ์เชิงความหมายแต่ไม่ได้เป็นข่าวเดียวกัน จากนั้นทำการกำกับคำด้วยชนิดข้อมูล (Part of speech) และนิพจน์ระบุนาม (Named Entities) เพื่อให้ทราบว่า ใคร ทำอะไร กับใคร ที่ไหน เมื่อใดเวลาใด รวมถึงนำไปใช้วิเคราะห์สำหรับแบ่งหน่วยข้อความ เรียกว่า หน่วยข้อความภาษาไทย (Thai Elementary Discourse Unit: TEDU) เนื่องจากธรรมชาติของข้อความภาษาไทยไม่สามารถกำหนดขอบเขตสิ้นสุดของประโยคที่ชัดเจนได้ ซึ่งต้องอาศัยนิยามหน่วยข้อความภาษาไทยและกฏที่เรียนรู้จากการแบ่งหน่วยข้อความจากมนุษย์ เพื่อช่วยให้แบ่งข้อความภาษาไทยให้เป็นอัตโนมัติ หลังจากนั้น จึงใช้หลักการทางสถิติเพื่อคำนวณหาค่าความสำคัญของหน่วยข้อความ/วลี/ประโยค แล้วทำการเลือกและเชื่อมหน่วยข้อความ/วลี/ประโยค ที่มีความสำคัญ เพื่อนำไปสู่การสรุปความข่าว โดยวิธีการสรุปความนั้นจะพิจารณาถึงความเหมือน ความต่างของข้อมูล ตัดความซ้ำออกไป ตัดส่วนเสริมที่ไม่สำคัญ และนำใจความสำคัญที่เหลือเหล่านั้นมาปะติดปะต่อกัน แล้วทำเป็นสรุปข่าวขึ้น

นอกจากข่าวสารต่าง ๆ เหล่านี้ ระบบย่อความฯ อัตโนมัติยังสามารถผสมผสานร่วมกับข้อมูลออนไลน์ประเภทอื่นได้ เช่น แหล่งจัดพิมพ์ เช่น Wikipedia, Blogging, Microblogging เครือข่ายสังคม เช่น Facebook, LinkedIn บทวิจารณ์เว็บ ความคิดเห็นและการจัดอันดับสินค้าและบริการ เช่น agoda, foursquare โซเชียลบุ๊กมาร์ก เช่น Delicious.com, StumbleUpon.com การแบ่งปันสื่อ เช่น YouTube, Flicker, Picasa, Scribd การถามตอบและเอฟเอคิว เช่น WikiAnswers, Yahoo Answers เป็นต้น

“ผลการวิจัยครั้งนี้ยังสามารถนำไปต่อยอดและประยุกต์ใช้ในการสรุปความคิดเห็นจำนวนมากที่รวบรวมได้จากประชาชน เพื่อสังเคราะห์ประเด็นข้อเสนอแนะการปฏิรูป โดยความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของประชาชนเพื่อการปฏิรูปและการจัดทำร่างรัฐธรรมนูญอยู่ภายใต้ประเด็นปฏิรูปทั้งหมด 18 ประเด็น การดำเนินการเริ่มจากการรวบรวมข้อมูลที่ได้จากการรับฟังความคิดเห็นจากประชาชนจากการจัดเวทีปฏิรูป และความคิดเห็นของประชาชนที่เสนอโดยตรงต่อสภาปฏิรูปแห่งชาติ ผ่านช่องทางต่าง ๆ เช่นไปรษณีย์ โทรศัพท์/โทรสาร Call center รวมทั้งสื่อออนไลน์อย่าง Website Email Facebook Line เป็นต้น แล้วนำมารวบรวมจัดเก็บให้เป็นระบบในฐานข้อมูลที่สามารถรายงานสรุปผลภาพรวมในแต่ละประเด็นและคำสำคัญต่าง ๆ ที่มาจากการรับฟังความคิดเห็นของประชาชน โดยใช้เทคนิคการสกัดคำสำคัญเพื่อค้นหาข้อคิดเห็นเชิงความหมายเชิงอัตโนมัติและอาศัยหลักการคำนวนเชิงสถิติเพื่อพิจารณาความสำคัญของคำ เพื่อนำข้อมูลนั้นมาวิเคราะห์เข้าสู่การสังเคราะห์ประเด็นการปฏิรูป และการออกแบบจัดทำรายงานผลการสังเคราะห์ข้อมูลข้อเสนอแนะต่างๆ ให้ชัดเจนยิ่งขึ้น” ศ.ดร.ธนารักษ์ ธีระมั่นคง กล่าวโดยสรุป

จากภาพ: ศ.ดร.ธนารักษ์ ธีระมั่นคง และนักวิจัยผู้พัฒนา “ระบบย่อความเชิงความหมายจากเอกสารภาษาไทยหลายเอกสารแบบอัตโนมัติ” สิ่งประดิษฐ์รางวัลเหรียญทองเกียรติยศจากการประกวดสิ่งประดิษฐ์นานาชาติที่เจนีวา