สืบสานงานศิลป์ อนุรักษ์ลวดลายเวียงกาหลง ภูมิปัญญาล้านนา ของเยาวชนโรงเรียนแม่เจดีย์วิทยาคม เชียงราย

“ถ้าพูดถึงลวดลายเครื่องปั้นดินเผาของบ้านเชียงแล้ว ทุกคนต่างรู้จักเป็นอย่างดี แต่ถ้าพูดถึงลวดลายของเวียงกาหลงน้อยคนนักจะรู้จัก ทั้งๆที่มีความสวยงาม มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แต่ลายเวียงกาหลงก็ยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จัก ผมอยากจะให้ลายเวียงกาหลงกลายเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง” นี่คือเสียงสะท้อนที่แฝงด้วยความมุ่งมั่นของ วรุฒ วรรณแก้ว นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนแม่เจดีย์วิทยาคม จังหวัดเชียงราย ที่รวมกลุ่มกับเพื่อนๆ อีก 13 คน ทำกิจกรรมสร้างสรรค์ร่วมกันอนุรักษ์ภูมิปัญญาศิลปะลวดลายโบราณของเวียงกาหลง เมืองโบราณแห่งล้านนาที่เลื่องชื่อกว่า 700 ปีมาแล้ว

จากจุดเริ่มแค่การวาดลวดลายเวียงกาหลงลงในแจกันที่ทำมาจากไม้มะม่วงในห้องกิจกรรมเล็กๆ ก็เริ่มขยายใหญ่ขึ้นจนกลายเป็น บริษัท งามเวียงกาหลง จำกัด ที่ผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์เลียนแบบเซรามิก มีความสวยงาม ได้รับความสนใจจากท้องถิ่นและใกล้เคียง จนสามารถผ่านเข้ารอบ 10 ทีมสุดท้าย และคว้ารางวัลชมเชยมาได้จากการประกวดแผนธุรกิจ โครงการกรุงไทย ยุววาณิช ปี 2553 ที่ทางธนาคารกรุงไทยจัดขึ้นต่อเนื่องเป็นปีที่ 9

วรุฒ เล่าให้ฟังว่า ได้เห็นว่าลวดลายเวียงกาหลงซึ่งถือเป็นศิลปะท้องถิ่นที่ปรากฏอยู่บนเครื่องปั้นดินเผา นับเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่น จึงมีความคิดที่จะสืบทอดศิลปะลายเวียงกาหลงที่เป็นของบรรพบุรุษให้คงอยู่สืบต่อไป รวมถึงอยากจะเผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักของคนทั่วไป โดยเปลี่ยนจากการวาดลวดลายเวียงกาหลงลงในเซรามิกมาเป็นผลิตภัณฑ์จากไม้มะม่วงที่มีราคาถูกกว่า ดูแลรักษาง่าย และตกไม่แตกอีกด้วย พิมพ์พลอย หงส์ทอง นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนแม่เจดีย์วิทยาคม อธิบายถึงขั้นตอนในการทำผลิตภัณฑ์ลายเวียงกาหลงว่า ก่อนอื่นจะต้องเตรียมวัสดุอุปกรณ์คือ ผลิตภัณฑ์ไม้มะม่วง พู่กัน สีเคลือบ สีลงพื้น สีน้ำมันสีดำ สีโป้ว กระดาษทรายเบอร์อ่อน ผ้าสำหรับเช็ดสี และน้ำมันเบนซิน ซึ่งขั้นตอนแรกก็คือการนำเอาแจกันที่ผ่านการกลึงในรูปแบบต่างๆ มาขัดด้วยกระดาษทรายเบาๆ ให้เรียบ ถ้าหากพื้นผิวเป็นรูก็ให้ใช้สีโป้วปิดไว้แล้วนำไปตากแดดไว้ให้แห้ง เสร็จแล้วนำมาขัดให้เรียบอีกครั้ง จากนั้นนำไปพ่นสีน้ำซิบโก้สีทองให้ทั่วทิ้งไว้สักพักพอแห้งแล้วก็เป็นขั้นตอนการทำสีแตกลายงา ซึ่งจะพ่นสีลงไปให้ทั่วทิ้งไว้ก็จะเริ่มแตกลายงา ตากให้แห้ง หลังจากนั้นก็นำไปวาดลวดลายเวียงกาหลง

วรุฒ กล่าวเสริมในฐานะเป็นผู้เขียนลายเวียงกาหลงว่า การวาดลวดลายนั้นจะต้องอาศัยความชำนาญ และสมาธิสูง เพราะอาจทำให้วาดผิดได้ เนื่องจากเป็นการวาดลวดลายลงไปโดยไม่ได้มีการร่างไว้ก่อน หลังจากนั้นนำไปเคลือบพื้นผิวผลิตภัณฑ์แล้วนำไปตากจนกว่าสีเคลือบจะแห้ง เมื่อแห้งแล้วใช้สีน้ำมันสีดำทางด้านใต้และด้านในของผลิตภัณฑ์ เช็ดสีดำที่เลอะออกด้วยผ้าชุบน้ำมันเบนซิน เพื่อให้งานดูเรียบร้อยและสวยงาม เสร็จแล้วก็ตรวจสอบสินค้าก่อนที่จะติดตราสินค้าและนำไปจำหน่าย

พิมพ์พลอย แจงถึงลวดลายเวียงกาหลงว่า เครื่องเคลือบของเวียงกาหลงมีลวดลายไม่เหมือนที่อื่นและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เช่น ลายที่รู้จักกันมากคือรูปตัวกาซึ่งบินมารวมกันเป็นรูปดอกไม้จึงเรียกว่าลายดอกกา ส่วนลวดลายที่ปรากฏอยู่บนเครื่องเคลือบมักจะบ่งบอกถึงความอุดมสมบูรณ์ของท้องถิ่น ก็คือ ลายปลาคู่ หรือถ้าเป็นลายดอกไม้ พรรณไม้ ก็มักจะเป็นพันธุ์ไม้ที่มีในเวียงกาหลงเท่านั้น

“เพื่อเป็นการเผยแพร่ให้คนรู้จักลวดลายศิลปะเอกลักษณ์ของเวียงกาหลง และอนุรักษ์มรดกที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ล้านนา พวกเราในฐานะเยาวชนในท้องถิ่นเวียงกาหลง จึงต้องช่วยกันสืบสานและสืบทอดภูมิปัญญาที่ล้ำค่านี้ไว้ให้คงอยู่ต่อไป”

ผกาวัลย์ ไขปัญญา นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนแม่เจดีย์วิทยาคม หนึ่งในสมาชิกของกลุ่ม บอกว่า สำหรับผลิตภัณฑ์ที่เสร็จสมบูรณ์แล้วก็จะจำไปจำหน่ายที่ร้านค้าภายในโรงเรียน ร้านค้าของโรงเรียนตามสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ เช่น บ่อน้ำพุร้อน สนามบินจังหวัดเชียงราย นอกจากนั้นก็จะออกวางขายตามเทศกาลต่างๆ เช่น ถนนคนเดิน วันลอยกระทง และจำหน่ายสินค้าทางออนไลน์ เช่น เว็บไซต์ และ เฟสบุ๊ค

ผกาวัลย์บอกว่า สินค้าทางจำหน่ายในนามบริษัทงามเวียงกาหลงได้รับความสนใจจากประชาชนในท้องถิ่น และในจังหวัดเชียงรายเป็นจำนวนมากและมียอดสั่งซื้อเพิ่มขึ้น ซึ่งทางเพื่อนๆ ก็ได้ช่วยกันผลิตสินค้าให้ทันต่อความต้องการ รวมถึงควบคุมคุณภาพให้ดีและสวยงาม ซึ่งจากการทำงานทำให้เพื่อนๆในทีมได้ฝึกความรับผิดชอบ รู้จักการทำงานร่วมกันเป็นทีม ฝึกสมาธิ มีประสบการณ์จากการทำธุรกิจซึ่งไม่อาจหาได้ในห้องเรียน นอกจากนั้นยังได้รู้จักกับคำว่า พยายามและไม่ย่อท้ออีกด้วย

สนใจผลิตภัณฑ์แจกันไม้มะม่วงลายเวียงกาหลงและผลิตภัณฑ์อื่นๆ สอบถามข้อมูลได้ที่เบอร์โทร 080-033-3249 หรือ www.ngamwiengkalong.weloveshopping.com และ www.facebook.com/งามเวียงกาหลง แม่เจดีย์วิทยาคม ?

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร. 028643900 บริษัท มายแบรนด์ เอเจนซี่

สามารถคลิกดูภาพประกอบได้ที่ www.thaipr.net