เช็คลิสต์.. เราเข้าข่าย โรคไม่พอใจในรูปร่างหน้าตาตัวเอง?
การส่องกระจกบ่อยๆ เพื่อเช็คดูความเรียบร้อยของรูปร่างหน้าตาเหมือนจะเป็นเรื่องปกติสำหรับผู้หญิงทุกคน แต่! ใครจะรู้บ้างว่า พฤติกรรมการส่องกระจกที่มากเกินไปอาจมาจากอาการป่วยทางจิตเวชอย่างหนึ่ง ซึ่งผู้ป่วยอาจไม่รู้ตัวเองนั่นก็คือ "โรคไม่พอใจในรูปร่างหน้าตาตัวเอง"หรือ Body Dysmorphic Disorder ซึ่งหากเกิดขึ้นแล้วไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง อาจเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้าตามมาได้...
"โรคไม่พอใจในรูปร่างหน้าตาตัวเอง"คือความรู้สึกที่ไม่พึงพอใจในรูปร่างและหน้าตาของตัวเองเกินปกติ จัดอยู่ในกลุ่มโรคย้ำคิดย้ำทำ คือ มีอาการคิดซ้ำๆ มีความไม่พอใจและชอบเปรียบเทียบกับผู้อื่น ร่วมกับมีพฤติกรรมทำซ้ำ เช่น ส่องกระจกบ่อยๆ ถามผู้อื่นซ้ำๆ ด้วยความกังวล เป็นเวลาต่อเนื่องยาวนาน จนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน หรือส่งผลต่อการเรียนและการทำงาน และพบว่ามีการกระทำที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงตัวเอง เช่น การผ่าตัดศัลยกรรมบ่อยครั้ง
อย่างไรก็ตามการไม่ชอบรูปร่างหน้าตาของตัวเองก็ไม่ได้จัดเป็นโรคหรืออาการป่วยเสมอไป ต้องพิจารณาตามความถี่ของอาการที่แสดง อย่างพฤติกรรมการสังเกตรูปร่างหน้าตาตัวเอง หากเป็นบ่อยครั้งโดยเฉลี่ย 3-8 ชั่วโมงต่อวัน จึงเข้าข่ายเป็นโรค อาจส่องกระจกทั้งวันจนไม่เป็นอันทำงานหรือเรียนหนังสือ มีความคิดที่อยากจะเปลี่ยนแปลงตัวเองอยู่ตลอดเวลา ผ่าตัดศัลยกรรมซ้ำซาก ไม่รู้สึกพอใจในตัวเองจนเป็นอุปสรรคในการดำเนินชีวิต แบบนี้ถือเป็นอาการป่วยที่ควรได้รับการรักษา
** แต่ถ้าหากเป็นการสังเกตตัวเองปกติ ส่องกระจกปกติ ทำศัลยกรรมบ้างเล็กน้อยก็รู้สึกพอใจแล้ว แบบนี้ถือเป็นเรื่องปกติไม่จัดเป็นโรคและไม่จำเป็นต้องรักษา
ส่วนปัจจัยและสาเหตุของการเกิดโรคไม่พอใจในรูปร่างหน้าตาตัวเองนั้น สิ่งสำคัญไม่ใช่การที่ผู้ป่วยมีรูปร่างผอม อ้วน หรือมีหน้าตาที่ไม่โดดเด่นแต่อย่างใด แต่เกิดจากพื้นฐานภายในจิตใจของผู้ป่วยเอง ที่ไม่มีความมั่นใจในตัวเอง รู้สึกไม่มีคุณค่าในตัวเอง อาจเกิดจากค่านิยมในครอบครัวที่ให้ความสำคัญกับรูปร่างหน้าตา หรืออาจเป็นผลมาจากค่านิยมในสังคมและสิ่งแวดล้อมของผู้ป่วย ส่วนค่านิยมที่มาจากสื่อหรือคนดังที่นิยมทำศัลยกรรม อาจส่งผลบ้างแต่ไม่มากนัก เป็นเพียงปัจจัยเสริมเท่านั้นไม่ใช่ปัจจัยเสี่ยงโดยตรง
** ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีช่วงอายุอยู่ที่15-30 ปี และผู้หญิงมักเป็นโรคนี้มากกว่าผู้ชาย เนื่องจากผู้หญิงมีความละเอียดอ่อนมากกว่าผู้ชาย จึงใส่ใจในตัวเองและพบข้อบกพร่องในตัวเองมากกว่าผู้ชาย
อาการแบบไหน? ที่เป็นสัญญาณบอกว่าเราอาจกำลังเผชิญอยู่กับ "โรคไม่พอใจในรูปร่างหน้าตาตัวเอง"
อาการที่ตัวผู้ป่วยเองหรือคนรอบข้าง สามารถสังเกตได้ คือ
- ถามคนอื่นตลอดว่าดูดีหรือยัง
- โหยหาการมีแฟน
- ส่องกระจกทุกครั้งที่มีโอกาส
- พูดถึงรูปร่างหน้าตาตัวเองในเชิงแย่ๆ ให้คนอื่นฟังเสมอ
- เสพติดการเซลฟี่
- ปรับแต่งรูปถ่ายตัวเองเสมอหรือต้องการทำศัลยกรรม
- เครียด กังวลในการเข้าสังคม เพราะคิดว่าตัวเองดูดีไม่พอ
- ไม่ออกจากบ้านถ้ายังไม่ได้แต่งหน้า
- ไดเอทและจู้จี้เรื่องเกี่ยวกับร่างกายตัวเองตลอดเวลา
- พูดจาตำหนิรูปร่างหน้าตาของคนอื่น
ทำอย่างไร? ถึงจะเอาชนะ"โรคไม่พอใจในรูปร่างหน้าตาตัวเอง"ได้
ต้องบอกก่อนว่าโรคนี้เป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับความคิดของเราโดยตรง ซึ่งการปรับเปลี่ยนวิธีคิด ด้วยการหันมาคิดในเชิงบวก หาสิ่งที่ชอบในตัวเองและโฟกัสในสิ่งนั้น ค่อยๆลดหรือจำกัดเวลาในการส่องกระจกลง และพาตัวเองเข้าไปอยู่ในสังคมหรือสถานการณ์ที่อึดอัดบ้างเพื่อก้าวข้ามการหลบหนีความจริงและก้าวข้ามความรู้สึกแย่ๆ ที่มีต่อตัวเองไปได้ แต่หากทำแล้วยังไม่รู้สึกดีขึ้นควรไปปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยตรงเพื่อหาวิธีแก้ปัญหาและหาแนวทางในการรักษาที่ถูกต้องอย่างรวดเร็วต่อไป
ติดต่อเราได้ที่ facebook.com/newswit