"ผ้าทอลายช่อใบมะขาม" ต่อยอดเอกลักษณ์ภูมิปัญญา ลาวเวียง

จากภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษ ที่เป็นวัฒนธรรมเฉพาะกลุ่ม แต่ด้วยความงดงามและเอกลักษณ์ที่โดดเด่น ผ้าทอเนินขามจึงเป็นที่นิยมของประชาชน หลังจากที่กลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผ้าทอโบราณบ้านทุ่ง หมู่ที่ 9 ต.เนินขาม อ.เนินขาม จ.ชัยนาท ได้สมัครเข้าร่วมโครงการหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) มีการส่งผลิตภัณฑ์เข้ารับการคัดสรรและได้รับรางวัลในระดับ 4 ดาว ติดต่อกันเป็นเวลา 6 ปี ซึ่งกลุ่มได้รับการสนับสนุนจากบริษัทประชารัฐรักสามัคคีจังหวัดชัยนาท (วิสาหกิจเพื่อสังคม) จำกัด ร่วมกับกรมการพัฒนาชุมชน พัฒนาต่อยอดทักษะฝีมือ และสร้างอัตลักษณ์ประจำท้องถิ่นชุมชนบ้านเนินขาม ด้วยการสร้างลายผ้าทอที่มีเอกลักษณ์เฉพาะบ้านเนินขาม คือ "ผ้าทอลายช่อใบมะขาม"

นายสมคิด จันทมฤก อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน ได้กล่าวว่า กรมการพัฒนาชุมชนมีภารกิจสำคัญ คือ การพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในชนบทด้วยการส่งเสริมการมีส่วนร่วมและการพัฒนาตนเองของประชาชนเพื่อให้เกิดความเข้มแข็งของชุมชนอย่างยั่งยืนและเปลี่ยนสู่ความยั่งยืน (Change for Good) ผ่านกระบวนการสร้างคุณค่า ด้วยการเชื่อมโยงงานสำคัญกับการขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานราก โดยเริ่มจาก

ระดับบุคคล ครัวเรือน โดยการสร้างสัมมาชีพชุมชน เพื่อให้คนในชุมชนได้รับการพัฒนาอาชีพ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยมีเป้าหมายให้ครัวเรือนมีอาชีพ และรายได้ที่มั่นคง

ระดับกลุ่ม ขับเคลื่อนโครงการหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) เพื่อให้ครัวเรือนสัมมาชีพได้รับการพัฒนาจนมีศักยภาพในการพัฒนาเข้าสู่การลงทะเบียนเป็นผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP

ระดับเครือข่าย เป็นวิสาหกิจเพื่อสังคม (Social Enterprise:) ดำเนินการภายใต้การพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากและประชารัฐ เพิ่มศักยภาพชุมชนในการสร้างธุรกิจชุมชน บูรณาการภาคีสนับสนุนชุมชน

กลุ่มผ้าทอบ้านเนินขามนี้เป็นอีกตัวอย่างการบูรณาการความร่วมมือระหว่างกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทยและภาคีเครือข่ายในการพัฒนาชุมชนภายใต้แนวคิด สร้างสรรค์ชุมชน สร้างคน สร้างชาติ

คุณบำรุง สีวันนา ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผ้าทอโบราณบ้านทุ่ง หมู่ 9 เล่าว่า จุดเด่นของผ้าทอลายช่อใบมะขาม คือ จะต้องคงลักษณะตามธรรมชาติให้มากที่สุด ลวดลายใบย่อยต้องมีรูปทรงรีเล็ก โคนใบมน และก้านใบต้องมีใบย่อย 7 คู่ เหมือนใบมะขามตามธรรมชาติ ถักทอด้วยช่างทอที่มีความประณีตและชำนาญโดยเน้นการใช้สี 5 สี ได้แก่ สีเขียว แดง ส้ม เหลือง และขาว ซึ่งเป็นสีมงคลตามความเชื่อของชาวลาวเวียง ที่จะทำให้ผู้ที่สวมใส่ผ้าทอลายช่อใบมะขามมีความน่าเกรงขาม มีความสุข ความเจริญรุ่งเรือง และผ้าทอลายช่อใบมะขามนี้บริษัทประชารัฐรักสามัคคีชัยนาท (วิสาหกิจเพื่อสังคม) เข้าร่วมให้ความรู้กับชุมชนบ้านเนินขามจนสามารถคิดประดิษฐ์ลวดลายขึ้นมาใหม่เป็นอัตลักษณ์เฉพาะกลุ่มและทำการจดสิทธิบัตรการออกแบบกับกรมทรัพย์สินทางปัญญาให้กับประชาชนในชุมชนบ้านเนินขาม เมื่อปี พ.ศ. 2559

บ้านเนินขามยังเป็นชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ที่เต็มไปด้วยกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมชมบ่อน้ำแร่ธรรมชาติ สักการะหลวงพ่อพุทธมาลีศรีเนินขาม สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่ชุมชน โดยมีกลิ่นอายของวัฒนธรรมชาวลาวเวียงให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัส ไม่ว่าจะเป็นศูนย์การเรียนรู้ผ้าทอลาวเวียง ศาลาร้อยปี บ้านห้าสาวที่เป็นบ้านดั้งเดิมและยุ้งข้าวโบราณที่มีการอนุรักษ์ไว้ และยังมีโฮมสเตย์ของชาวบ้านที่จัดขบวนนางรำเพื่อต้อนรับนักท่องเที่ยวให้สัมผัสกับวิถีชีวิตชุมชน เลือกซื้อสินค้า ภูมิปัญญาพื้นถิ่นที่ขึ้นชื่อ นักท่องเที่ยวจะได้ร่วมรับประทานอาหารเย็นที่ชาวพื้นถิ่นเรียกว่า "พาแลง" พร้อมกับชมการแสดงพื้นบ้าน อีกทั้งในเช้าวันรุ่งขึ้นจะได้ใส่บาตรพระสงฆ์ เพื่อความเป็นสิริมงคลก่อนเดินทางกลับอีกด้วย

ผู้ที่สนใจสามารถเรียนรู้วัฒนธรรมการทอผ้าพื้นเมืองและเลือกซื้อผลิตภัณฑ์จากกลุ่มทอผ้าโบราณเนินขามได้ที่ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มผ้าทอโบราณบ้านเนินขาม หมู่ที่ 9 อำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท โทร. 087 371 9778 หรือสามารถสอบถามข้อมูลการท่องเที่ยวชุมชนได้ที่ ศูนย์การเรียนรู้การทอผ้าพื้นเมืองลาวเวียงบ้านเนินขาม โทร. 091 662 8365 สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดชัยนาท โทร. 056 411 068

• ข่าวจังหวัดชัยนาท
• ข่าวชัยนาท
• ข่าวภูมิปัญญา
• ข่าวผ้าทอ
• ข่าวเอกลักษณ์
• ข่าวเวียงจันทน์
• ข่าวปัญญา