พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป็นพระราชพิธี 2 พิธีรวมกัน คือ พระราชพิธีพืชมงคล อันเป็นพิธีสงฆ์ ซึ่งประกอบพระราชพิธีวันแรกที่พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในวันพุธที่ 8 พฤษภาคม 2562 และพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ (วันไถหว่าน) อันเป็นพิธีพราหมณ์ โดยประกอบพระราชพิธี ในวันพฤหัสบดีที่ 9 พฤษภาคม 2562 ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวง
พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป็นพิธีการซึ่งกระทำขึ้นเพื่อความเป็นสิริมงคลและส่งเสริม บำรุงขวัญเกษตรกร เพื่อให้เกิดความมั่นใจในการเพาะปลูก กำหนดจัดขึ้นในเดือนหกของทุกปี อันถือเป็นเวลาที่เหมาะสมในการเริ่มต้นฤดูกาลแห่งการทำนา
การจัดพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญในปีนี้ ฤกษ์การไถหว่านอยู่ในระหว่างช่วงเวลา 08.29 – 08.49 น. ผู้ทำหน้าที่ เป็นพระยาแรกนา คือ นายอนันต์ สุวรรณรัตน์ ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เทพีคู่หาบทอง ได้แก่ นางสาวกันยารัตน์ นาคกูล นักวิเคราะห์นโยบายและแผนชำนาญการ สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ นางสาวดวงพร งามประดิษฐ์ นักจัดการงานทั่วไปปฏิบัติการ กรมวิชาการเกษตร เทพีคู่หาบเงิน ได้แก่ นางสาวณัฐชยา ศรีสุขสวัสดิ์ นักวิชาการปฏิรูปที่ดินชำนาญการ สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม นางสาวอาทิตยา ทองแกมแก้ว นักวิชาการเกษตรชำนาญการ กรมส่งเสริมการเกษตร ส่วนพระโคแรกนาขวัญ ได้แก่ พระโคเพิ่ม และพระโคพูล
สำหรับผลการพยากรณ์ถึงความสมบูรณ์ของพืชพันธุ์ธัญญาหารของประเทศ ซึ่งในปี พ.ศ.2562 นี้ นายมีศักดิ์ ภักดีคง รองปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ทำหน้าที่ถวายรายงานการพยากรณ์ เสี่ยงทายผ้านุ่งของพระยาแรกนา และพระโคกินเลี้ยง โดยพระยาแรกนาได้เสี่ยงทายหยิบผ้านุ่งแต่งกาย หยิบได้ผ้า 5 คืบ พยากรณ์ว่า น้ำในปีนี้จะมีปริมาณพอดี ข้าวกล้าในนาจะได้ผลบริบูรณ์ และผลาหาร มังสาหาร จะอุดมสมบูรณ์ดี
ขณะที่การเสี่ยงทายของกิน 7 สิ่งที่ตั้งเลี้ยงพระโค ผลเสี่ยงทาย พระโคกินข้าว น้ำ และหญ้า ซึ่งผลเสี่ยงทายกล่าวว่า ถ้าพระโคกินข้าว พยากรณ์ว่า ธัญญาหาร ผลาหาร จะบริบูรณ์ดี และถ้าพระโคกินน้ำหรือหญ้า พยากรณ์ว่า น้ำท่าจะบริบูรณ์พอสมควร ธัญญาหาร ผลาหาร ภักษาหาร มังสาหาร จะอุดมสมบูรณ์ดี
และในโอกาสเดียวกันนี้ ยังมีเกษตรกร สถาบันเกษตรกรและสหกรณ์ดีเด่นแห่งชาติ ประจำปี 2562 เข้ารับพระราชทานโล่รางวัลของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ได้แก่ เกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. 2562 จำนวน 16 สาขาอาชีพ คือ 1) อาชีพทำนา ได้แก่ นายขวัญชัย แตงทอง จังหวัดชัยนาท 2) อาชีพทำสวน ได้แก่ นายเรือง ศรีนาราง จังหวัดตราด 3) อาชีพทำไร่ ได้แก่ นายชัยยศ ตั้งนิยม จังหวัดกำแพงเพชร 4) อาชีพไร่นาสวนผสม ได้แก่ นางสำรวย บางสร้อย จังหวัดร้อยเอ็ด 5) อาชีพปลูกหม่อนเลี้ยงไหม ได้แก่ นางโยธกา บุญมาก จังหวัดสุรินทร์ 6) อาชีพเลี้ยงสัตว์ ได้แก่ นายชลอ เหลือบุญเลิศ จังหวัดชุมพร 7) อาชีพเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจืด ได้แก่ นายไมตรี แย้มบางยาง จังหวัดสุพรรณบุรี 8) อาชีพเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำกร่อย ได้แก่ นายโกศล หนูกลิ่น จังหวัดสุราษฎร์ธานี 9) อาชีพเพาะเลี้ยงปลาสวยงามและพรรณไม้น้ำ ได้แก่ นายวุฒิไกร ช่างเหล็ก จังหวัดหนองคาย 10) อาชีพปลูกสวนป่า ได้แก่ นายคำนึง เจริญศิริ จังหวัดบุรีรัมย์ 11) สาขาบัญชีฟาร์ม ได้แก่ นายภูดิศ หาญสวัสดิ์ จังหวัดขอนแก่น 12) สาขาการพัฒนาที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ได้แก่ นายสุริยา หงษ์ลอยวงษ์ จังหวัดยโสธร 13) สาขาการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับพืช ได้แก่ นางอัมพร สวัสดิ์สุข จังหวัดนครศรีธรรมราช 14) ที่ปรึกษากลุ่มยุวเกษตรกร ได้แก่ นายสมเกียรติ แซ่เต็ง จังหวัดตราด 15) สมาชิกกลุ่มยุวเกษตรกร ได้แก่ นายฉัตรชัย ดอยพนาวัลย์ จังหวัดลำพูน และ 16) สาขาเกษตรอินทรีย์ ได้แก่ นายรัฐไท พงษ์ศักดิ์ จังหวัดจันทบุรี
สถาบันเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ ประจำปี 2562 จำนวน 12 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มเกษตรกรนา ได้แก่ กลุ่มเกษตรกรทำนาเทพนคร จังหวัดกำแพงเพชร 2) กลุ่มเกษตรกรทำสวน ได้แก่ กลุ่มเกษตรกรทำสวนบ้านนาปรังพัฒนา จังหวัดสงขลา 3) กลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์ ได้แก่ กลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์หนองขาม จังหวัดชัยภูมิ 4) กลุ่มเกษตรกรทำประมง หรือกลุ่มเกษตรกรเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ ได้แก่ กลุ่มอนุรักษ์ประมงพื้นบ้านบ้านในถุ้ง จังหวัดนครศรีธรรมราช 5) กลุ่มเกษตรกรแปรรูปสัตว์น้ำ ได้แก่ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปปลาสมุนไพรบ้านห้วยบง กลุ่ม 3 จังหวัดหนองบัวลำภู 6) กลุ่มแม่บ้านเกษตรกร ได้แก่ กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านหัวฝาย จังหวัดขอนแก่น 7) กลุ่มยุวเกษตรกร ได้แก่ กลุ่มยุวเกษตรกรโรงเรียนเขาน้อยวิทยาคม จังหวัดตราด 8) กลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ได้แก่ กลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวบ้านทุ่งรวงทอง จังหวัดกำแพงเพชร 9) สถาบันเกษตรกรผู้ใช้น้ำชลประทาน ได้แก่ กลุ่มบริหารการใช้น้ำชลประทานรวมใจพัฒนา เมืองสามน้ำแพรกหนามแดง จังหวัดสมุทรสงคราม 10) ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชน ประเภทข้าวหอมมะลิ ได้แก่ ศูนย์ข้าวชุมชนบ้านเขียบ จังหวัดมหาสารคาม 11) ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชน ประเภทข้าวอื่น ๆ ได้แก่ ศูนย์ข้าวชุมชนตำบลหนองฮี จังหวัดนครพนม และ 12) วิสาหกิจชุมชน ได้แก่ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเกษตรกรทำนาหนองสาหร่าย จังหวัดกาญจนบุรี
สหกรณ์ดีเด่นแห่งชาติ ประจำปี 2562 จำนวน 7 สหกรณ์ คือ 1) สหกรณ์การเกษตร ได้แก่ สหกรณ์การเกษตรคณทฑีพัฒนา จำกัด จังหวัดกำแพงเพชร 2) สหกรณ์โคนม ได้แก่ สหกรณ์โคนมนครปฐม จำกัด จังหวัดนครปฐม 3) สหกรณ์นิคม ได้แก่ สหกรณ์นิคมวังไทร จำกัด จังหวัดระยอง 4) สหกรณ์ออมทรัพย์ ได้แก่ สหกรณ์ออมทรัพย์โรงพยาบาลพัทลุง จำกัด จังหวัดพัทลุง 5) สหกรณ์ร้านค้า ได้แก่ ร้านสหกรณ์โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา จำกัด จังหวัดนครราชสีมา 6) สหกรณ์บริการ ได้แก่ สหกรณ์เดินรถแม่สอด จำกัด จังหวัดตาก และ 7) สหกรณ์เครดิตยูเนี่ยน ได้แก่ สหกรณ์เครดิตยูเนี่ยนโพธิ์ลอยพัฒนา จำกัด จังหวัดเพชรบุรี
ปราชญ์เกษตรของแผ่นดิน ประจำปี 2562 จำนวน 3 สาขา คือ 1) สาขาปราชญ์เกษตรเศรษฐกิจพอเพียง ได้แก่ นายสุริยะ ชูวงศ์ 2) สาขาปราชญ์เกษตรดีเด่น ได้แก่ นายอาทิตย์ มติธรรม และ 3) สาขาปราชญ์เกษตรผู้นำชุมชนและเครือข่าย ได้แก่ นายแรม เชียงกา