กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ยกย่อง อสม."จำเนียร" ทุ่มเทดูแลสุขภาพช่องปากชุมชน เป็น "อสม.ทันตสุขภาพดีเด่นคนแรกของประเทศ"

04 Jun 2018
อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน หรือที่เราเรียกย่อ ๆ ว่า อสม. นั้น เป็นรูปแบบหนึ่งของการมีส่วนร่วมของประชาชนในการดูแลสุขภาพของตนเอง ครอบครัว และชุมชน โดยผ่านกระบวนการอบรมให้ความรู้จากเจ้าหน้าที่สาธารณสุข และการปฏิบัติงานด้วยความเสียสละต่อประชาชนในหมู่บ้าน
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ยกย่อง อสม."จำเนียร" ทุ่มเทดูแลสุขภาพช่องปากชุมชน เป็น "อสม.ทันตสุขภาพดีเด่นคนแรกของประเทศ"

เว็บไซต์เมดฮับนิวส์ดอทคอม รายงานว่านายแพทย์ธงชัย กีรติหัตถยากร โฆษกกรมสนับสนุนบริการสุขภาพได้มอบรางวัล อสม.ดีเด่นระดับชาติ สาขาทันตสุขภาพเป็นปีแรกจากทั้งหมด 11 สาขา และสาขาปฏิบัติงานพื้นที่พิเศษชายแดนใต้ รวม 15 คนสำหรับรางวัล อสม.สาขาทันตสุขภาพคนแรกของประเทศ คือ นางสาวจำเนียร คุ้มวัน ได้ดำเนินงานในพื้นที่อำเภอบางแพ จังหวัดราชบุรีมาเป็นระยะเวลา 16 ปีดูแล 81 หลังคาเรือน

โดยใช้การสื่อสารผ่านเทคโนโลยี เช่น เฟซบุ๊ก ไลน์ ในการแจ้งข่าวสารและสื่อสารข้อมูลความรู้ด้านทันตกรรม มีการดำเนินงานเชิงรุกโดยใช้วิธีการแบบเคาะประตูบ้านตรวจฟัน สอนการแปรงฟันพร้อมติดแผ่นความรู้ในทุกบ้าน

หากพบว่าประชาชนมีความผิดปกติทางช่องปากจะใช้ "นวัตกรรมใบแดงฟันดี" ซึ่งจะแจกให้กับผู้ที่ต้องได้รับบริการทันตกรรมอย่างเร่งด่วน

โดยไม่ต้องเข้าคิวตาม ระบบทาง รพ.สต.ซึ่งจะเปิดช่องทางด่วนให้กับผู้ที่ถือบัตรมารักษา และในรายที่สุขภาพช่องปากดีได้มีการส่งเสริมให้มีการแปรงฟันที่ถูกวิธีเพื่อป้องกันฟันผุเน้นหนักที่กลุ่มเด็กใน 4 ช่วงอายุ

การดำเนินการของ อสม.จำเนียร ได้ดำเนินงานร่วมกับเจ้าหน้าที่สาธารณสุข โดยเน้นกลุ่มเด็กใน4 ช่วงอายุ ได้แก่ 1.)กลุ่มเด็กเล็ก ตั้งแต่ 0-2 ปี ดำเนินการร่วมกับ อสม.หมอฟันอาสามาอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 4 ปี ตั้งแต่ปี 2556 -2560 ผ่านโครงการตำบลเข้มแข็ง ครอบครัวผูกพัน เด็กเล็กฟันดี

เริ่มดูแลตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดาจนถึง 2 ปีโดยใช้หลักกิน กอด เล่น เล่า นอนและเฝ้าดูฟัน มีเด็กและครอบครัวเข้าร่วมโครงการทั้งหมด 46 ครอบครัว ผลจากการติดตามมาอย่างต่อเนื่อง พบอัตราการเกิดฟันผุในเด็กลดลง ปี 55 ร้อยละ78.3 และในปี 59 ลดลงเหลือเพียงร้อยละ25 2.)กลุ่มเด็กก่อนวัยเรียน ได้ดำเนินการร่วมกับศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เน้นการบริโภคอาหารอย่างถูกหลักได้มีการสร้างมาตรฐานให้ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กปลอดขวดนม เพื่อให้เด็กรู้จักเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ เน้นการแปรงฟันที่ถูกวิธีและแปรงฟันหลังมื้ออาหารทุกวันจากการดำเนินงานพบว่าศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 4 แห่งในชุมชน เด็กฟันผุลดลงถึงร้อยละ 75 3.) กลุ่มวัยเรียน ใช้หลักการเลขเด็ดฟันดี 2-6 ประกอบด้วย2-2-2 คือ แปรงฟัน 2 ครั้งต่อวัน อย่างน้อย 2 นาที และไม่กินอาหารหลังแปรงฟันอย่างน้อย 2 ชั่วโมง และ 6-6-6-6 คือ ฟันน้ำนมซี่แรกขึ้นเมื่อ 6 เดือน ฟันแท้ 6 ปี กินหวานพอดี 6 ช้อนชา และตรวจฟันทุก 6 เดือน และ4.)

กลุ่มเด็กวัยรุ่น พบปัญหาว่านิยมดัดฟันแฟชั่น ทำให้เกิดโรคปวดเหงือก วัสดุหลุดลงคอ ฟันผุจากการแปรงฟันไม่สะอาด จึงได้ชักชวนเยาวชนชมรม To Be Number 1 ร่วมเป็นเครือข่าย

โดยใช้ชื่อว่า To Be Little Dent และ กลุ่มหมอฟันอาสา ออกให้ความรู้แก่เด็กและเยาวชนในโรงเรียน ในการดูแลสุขภาพฟันให้ถูกต้องและถูกวิธีผ่านเพลง เช่น เพลงฟันดีที่ 2-2-2 เพื่อสอนร้องในการทำกิจกรรมเป็นการกระตุ้นการแปรงฟันอย่างถูกวิธีถือเป็นการปลูกฝังให้เกิดเป็นพฤติกรรมที่ถูกต้อง

นอกจากนี้แล้ว อสม.จำเนียร ยังได้ขยายเครือข่ายการดำเนินงานด้านทันตสุขภาพไปยังกลุ่มพระสงฆ์ และกลุ่มนักโทษในเรือนจำในการให้ความรู้ด้านทันตกรรม ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและยังคิดนวัตกรรม เช่น ฝาชีฟันดี หมอนน้อยกันกัด และถุงนิ้วจากพี่สู่น้องจากบ้านฉันสู่บ้านเธอ เพื่อให้ประชาชนในตำบลวัดแก้ว อำเภอบางแพ จังหวัดราชบุรี มีสุขภาพช่องปากและสุขภาพกายที่ดีนอกจากนี้แล้ว อสม.จำเนียร ยังได้ขยายเครือข่ายการดำเนินงานด้านทันตสุขภาพไปยังกลุ่มพระสงฆ์ และกลุ่มนักโทษในเรือนจำในการให้ความรู้ด้านทันตกรรม ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและยังคิดนวัตกรรม เช่น ฝาชีฟันดี หมอนน้อยกันกัด และถุงนิ้วจากพี่สู่น้องจากบ้านฉันสู่บ้านเธอ เพื่อให้ประชาชนในตำบลวัดแก้ว อำเภอบางแพ จังหวัดราชบุรี มีสุขภาพช่องปากและสุขภาพกายที่ดี

กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ยกย่อง อสม."จำเนียร" ทุ่มเทดูแลสุขภาพช่องปากชุมชน เป็น "อสม.ทันตสุขภาพดีเด่นคนแรกของประเทศ"