สืบสานคุณค่า....ภูมิปัญญาวิถีไทย

แม้วันเด็กจะผ่านพ้นไปแล้ว แต่กลิ่นอายความสุข และความทรงจำดีๆ ของเด็กหลายคนยังคงไม่จางหาย เช่นเดียวกับเหล่าบรรดาเด็กน้อยกว่า 50 ชีวิต จากโรงเรียนวัดเชิงเลน และโรงเรียนบ้านคลองใหม่ อ.สามพราน จ.นครปฐม ที่ได้เข้าร่วมสนุกกับกิจกรรมเรียนรู้ภูมิปัญญาวิถีไทย ที่หมู่บ้านไทย ในสามพราน ริเวอร์ไซด์ (สวนสามพราน) โดยพี่ๆ ทีมงานสามพรานริเวอร์ไซด์สวมบทเป็นพี่เลี้ยง พาไปทำกิจกรรมตามฐานเรียนรู้ต่างๆ ถึง 12 ฐานด้วยกัน แต่ละฐานเน้นการเรียนรู้แบบครบวงจร และมีความน่าสนใจแตกต่างกันไป เด็กๆ ได้ลงมือปฏิบัติจริง ทำกันอย่างสนุกสนาน อีกทั้งยังเพลินตากับการชมโชว์การแสดงต่างๆ นอกจากความสุขสนุกสนานที่ได้รับแล้ว ความรู้และประสบการณ์ดีๆ ที่ได้สัมผัสในวันนี้ ยังช่วยซึมซับหล่อหลอมให้เด็กน้อยเหล่านี้ ได้เรียนรู้คุณค่าทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาวิถีไทยอีกด้วยนายอรุษ นวราช กรรมการผู้จัดการ โรงแรมสามพรานริเวอร์ไซด์ และ เลขานุการมูลนิธิสังคมสุขใจ บอกว่า โรงแรมมีนโยบายที่จะสืบสานและถ่ายทอดคุณค่าทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาวิถีไทยที่ดีของไทยออกไปอย่างต่อเนื่อง ซึ่งนอกจากจะเปิดให้บริการกับลูกค้าทั้งชาวไทยและต่างประเทศ รวมถึงโรงเรียน ที่สนใจเข้าทำกิจกรรมที่หมู่บ้านไทยแล้ว ยังเปิดโอกาสให้เด็กนักเรียนในพื้นที่อำเภอสามพราน ได้เข้ามาศึกษาเรียนรู้ และเข้ามาทำกิจกรรมสืบสานภูมิปัญญาวิถีไทยในหมู่บ้านไทยทุกเดือนเฉลี่ยเดือนละครั้ง โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย อย่างล่าสุดในวันเด็กที่ผ่านมา มีน้องๆ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3-6 จากโรงเรียนวัดเชิงเลนและโรงเรียนบ้านคลองใหม่ มาเรียนรู้วิถีไทยและภูมิปัญญา ผ่านฐานกิจกรรม 12 ฐาน พร้อมชมการแสดงศิลปวัฒนธรรมประเพณีไทยโบราณ เช่น ศิลปะการต่อยมวย ประเพณีบวชนาค การแต่งงาน รำสี่ภาค เหล่านี้เป็นต้น

“วิถีชีวิตแบบนี้นับวันมีแต่จะหาดูได้ยากขึ้นทุกที หากไม่มีการอนุรักษ์หรือถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น เมื่อโตขึ้น คนรุ่นใหม่ก็จะไม่รู้จัก และไม่เห็นคุณค่าของสิ่งเหล่านี้เลย ซึ่งผมเชื่อว่า กิจกรรมฐานการเรียนรู้ ที่เปิดโอกาสให้พวกเขาได้สัมผัสกับวิถีไทยโบราณด้วยตัวเอง ได้ทดลองจับ ทดลองทำ ทดลองเล่น ไม่ว่าจะเป็นรำกระทบไม้ การทำลูกประคบ การทอผ้าสาวไหม ก่อนมาเป็นเสื้อผ้าสำเร็จรูป ต้องเริ่มจากการ ต้องปลูกหม่อน เลี้ยงไหม สาวไหมให้เป็นเส้นด้าย แล้วจะต้องนำไปย้อมสี ทอเป็นผืน ก่อนจะนำมาตัด ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะทำให้พวกเขาเห็นคุณค่าและเกิดความรู้สึกหวงแหน และรู้จักที่จะรักษาคุณค่าที่ดีๆ นี้ไว้ หรือนำไปประยุกต์ใช้ต่อยอดให้เกิดประโยชน์ได้อีกมากมาย”

ในการเรียนรู้วิถีไทยโบราณมีหลากหลายมิติให้ได้สัมผัส อาทิ ฐานวาดร่ม ที่ช่วยสร้างสมาธิและเติมแต่งจินตนาการได้อย่างดี ฐานดนตรีไทยนาฏศิลป์ ที่ทำให้เด็กๆ ได้ รู้จัก เครื่องดนตรี และศิลปะการ รำไทย ฐานเครื่องปั้นดินเผา ได้สนุกกับการปั้นดินเหนียวรูปแบบต่างๆ อย่างไม่ต้องกลัวเลอะ ฐานจักสานปลาตะเพียน ฐานครัวไทยโบราณที่เด็กๆ ได้หัดทำขนมกล้วยแบบโบราณ โดยใช้เตาถ่านและขูดมะพร้าวด้วยกระต่าย ฐานทำนา ที่ทำให้เด็กรู้จักที่มาของข้าว เห็นวิถีชีวิตของหมู่บ้านชาวนา เห็นครอบครัวควาย และเห็นการทำงานของเครื่อง สีข้าวแบบโบราณ รวมถึงได้ทดลองฝัดข้าว เกร็ดความรู้เล็กๆ เหล่านี้จุดประกายสำนึกอนุรักษ์ให้เยาวชน ตัวน้อยอนาคตของชาติเกิดขึ้นมาได้โดยไม่ต้องอาศัยการท่องจำ แม้จะเป็นช่วงเวลาสั้นๆ กับประสบการณ์ตรงจากการได้ลงมือทำด้วยตนเอง แต่ก็ทำให้เด็กๆ เริ่มเชื่อมโยงความรู้ที่ได้จากห้องเรียนภูมิปัญญาวิถีไทยไม่น้อยเลยทีเดียว

คุณครูนราเชษฐ วราเกษมสุข ครูโรงเรียนวัดเชิงเลน กล่าวว่า โอกาสที่เด็กๆ จะได้สัมผัสวิถีไทยโบราณนั้นยากขึ้นทุกที เพราะพ่อแม่ของนักเรียนส่วนใหญ่ต่างต้องทำงาน ไม่มีเวลาพาลูกหลานไปพาเที่ยวหรือไปร่วมกิจกรรมวิถีไทยตามชนบทต่างๆได้ จึงนับเป็นโอกาสที่ดีของเด็กๆ ที่ โรงแรมสามพรานริเวอร์ไซด์ซึ่งมีกิจกรรมแบบไทยๆ อยู่แล้ว ได้เปิดโอกาสให้กับนักเรียนได้มาทำกิจกรรม ซึ่งแม้จะเป็นกิจกรรมเพียง 1 วัน แต่ความครบถ้วนของฐานกิจกรรมที่ทางสามพรานได้ออกแบบไว้ก็ทำให้เด็กๆ ซึ่งอยู่ในวัยที่เปิดรับความรู้ได้อย่างรวดเร็วสามารถซึมซับคุณค่าที่ดีของวัฒนธรรมประเพณีไทยได้ไม่ยาก สังเกตุได้จากคำถามที่พรั่งพรูออกมามากมายจนพี่ที่นำกิจกรรมตอบไม่ทันเลย

ด้าน คุณครู ศุภากร จันทร์สุข ครูโรงเรียนบ้านคลองใหม่ กล่าวในทำนองเดียวกันว่า “ในบางวิชา ครูเองให้ความรู้กับเด็กได้เฉพาะในตำรา บางเรื่องไม่สามารถถ่ายทอดให้เด็กรับรู้และสัมผัสได้ การที่สวนสามพรานเปิดโอกาสให้เด็กเข้ามาเรียนรู้ได้ลงมือปฏิบัติจริงกับกรรมภูมิปัญญาวิถีไทย มันให้ความรู้มากมาย ให้ประสบการณ์ที่น่าประทับใจ ถือเป็นของขวัญวันเด็กที่พิเศษและมีค่ามาก สำหรับเด็กๆ ทั้ง 2 โรงเรียน ”

ขณะที่ด.ญ.กาญจนา คร้ามสมบุญ นักเรียนชั้น ป.3 โรงเรียนวัดเชิงเลน บอกว่า ชอบกิจกรรมแบบนี้มาก ที่ประทับใจและชอบหลายมีหลายฐาน โดยเฉพาะดนตรีและนาฏศิลป์ไทย เพราะชอบเล่นอังกะลุง “หนูและเพื่อนๆ สนุกกับฐานครัวไทยมากเพราะได้ทดลองขูดมะพร้าวด้วยกระต่าย ไม่เคยทำมาก่อน รู้แต่ว่าคนโบราณเขาใช้กระต่ายขูดมะพร้าว บางคน นั่งกระต่ายไม่เป็น ขำดี แต่พอหัดๆ ไปก็ขูดเป็น แถมได้หัดทำและได้กินขนมกล้วยอร่อยๆ หนูยังชอบการแสดงศิลปวัฒนธรรมไทยชุดต่างๆ แต่ละชุดน่าตื่นเต้น และสนุกดี อยากให้เพื่อนๆ ที่ไม่ได้มาทำกิจกรรมได้มีโอกาสมาทำกิจกรรมแบบนี้บ้าง”

ส่วน ด.ญ.พัชราภา พังซา นักเรียนชั้นป.4 โรงเรียนบ้านคลองใหม่ บอกว่า “ รู้สึกประทับใจ ที่ได้ร่วมทำกิจกรรมที่ดีๆ ให้ทั้งความรู้และความสนุกสนาน ได้เห็นวัฒนธรรมไทยที่เคยเห็นในทีวี อย่างใกล้ชิด รู้สึกว่า วัฒนธรรมไทย นี้ดี แต่ละชุดสวยๆ ทั้งนั้นเลย ส่วนกิจกรรมก็ชอบ ที่พี่ ให้ทดลองทำ แรกๆ ก็กลัวไม่กล้าลองทำ เช่น การทดลองใช้เครื่องสีข้าวแบบโบราณ การฝัดข้าว การขูดมะพร้าวด้วยกระต่าย รวมๆ ก็ชอบทุกฐาน เพราะแต่ละฐานได้ความรู้ที่ไม่เหมือนกัน ถ้ามีโอกาสอยากมาทำกิจกรรมที่หมู่บ้านไทยอีก”

สำหรับโรงเรียน หรือหน่วยงานที่สนใจ นำนักเรียน หรือพนักงานมาทำกิจกรรมวิถีไทย กิจกรรมสร้างทีมเวิร์ค ในหมู่บ้านไทย สามารถคลิ๊กเข้าไปดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ www.sampranriverside.com ส่วนโรงเรียนในจังหวัดนครปฐม ที่ประสงค์จะเข้าร่วมกิจกรรมพิเศษ “สามพรานริเวอร์ไซด์ ชวนน้องสืบสานคุณค่าภูมิปัญญาวิถีไทย” ที่จัดขึ้นทุกเดือน สามารถส่งจดหมายแจ้งความประสงค์ หรือสอบถามรายละเอียดได้ที่ แผนกกิจกรรม โทร.081-359-5969

• ข่าววันเด็ก
• ข่าวสวนสามพราน
• ข่าวสามพราน
• ข่าวภูมิปัญญา
• ข่าวปัญญา
• ข่าวโรงเรียนวัดเชิงเลน