คณะละครม.กรุงเทพ กลับมายิ่งใหญ่อีกครั้ง นาฏกรรมริมสายน้ำเจ้าพระยา “ประทีปแห่งเจ้าพระยา”มหานทีแห่งการค้า มหาราชแห่งสยาม

แก่นความคิดของเรื่อง

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงดำเนินวิเทโศบายเจริญสัมพันธไมตรีด้านการค้ากับต่างประเทศท่ามกลางกระแสจักรวรรดินิยม เราจึงยังมีเอกราชให้ชื่นชมตราบเท่าทุกวันนี้

เรื่องย่อ

สยาม พ.ศ. 2422

1. เรือล่องผ่านน่านน้ำสยาม เหล่าพ่อค้าชาวต่างชาติและช่างต่อเรือบนเรือร้องเพลงถึงการเดินทางจากทะเลแสนไกลสู่แม่น้ำเจ้าพระยา ความหวังในโอกาสทางการค้าและการเผยแพร่อารยธรรม

2. เหล่าพ่อค้าชาวต่างชาติเห็นวิถีชีวิตริมน้ำของชาวสยาม ได้ฟังท่วงทำนองแห่งสายน้ำที่บอกถึงความร่มเย็นเป็นสุข

3. ฮันส์ นิลล์ แอนเดอร์เซ็น (Hans Niels Andersen) ช่างต่อเรือหนุ่มวัย 27 ปีชาวเดนมาร์ก ตั้งคำถามกับตนเองว่าเหตุใดสยามจึงยังคงรักษาเอกราชและวิถีชีวิตที่สงบงามเช่นนี้ไว้ได้

4. เรือเข้าเทียบท่า ผู้ที่รอรับคือนายริชเชอลิเยอร์ (Andreas de Richelieu) ชาวเดนมาร์กผู้อาศัยอยู่ในแผ่นดินสยามด้วยภารกิจเชื่อมความสัมพันธ์ของทั้งสองประเทศ ฮันส์ ยังไม่ทันได้ถามริชเชอลิเยอร์ถึงคำถามสำคัญที่ตนสงสัย ขบวนของกรมท่า (เจ้าพระยาภาณุวงศ์มหาโกษาธิบดี เสนาบดีกรมพระคลังและกรมท่า) ก็ได้เดินทางมาถึง และจัดการแสดงต้อนรับชาวต่างชาติที่แสดงถึงศิลปวัฒนธรรม (ระบำดอกไม้เงินดอกไม้ทอง ซึ่งมีมาตั้งแต่ในสมัยรัชกาลที่ 4)

5. กรมท่าและฮันส์ ถูกชะตากันและกัน แม้จะต่างวัย บทร้องคู่ของทั้งสองทำให้เราได้ทราบว่าพระเจ้าอยู่หัวทรงหนุ่มแน่นเปี่ยมด้วยพลังและวิสัยทัศน์ที่จะนำประเทศให้ทัดเทียมตะวันตก รอดพ้นจากการล่าอาณานิคม แม้จะยากลำบากสักเพียงใด และพรุ่งนี้จะเป็นวันสำคัญ เพราะกรมท่าจะนำฮันส์เข้าเฝ้าฯ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพราะฮันส์จะเป็นนายช่างผู้ต่อเรือในพระองค์

6. ฮันส์ร้องเพลงเล่าถึงเช้าวันสำคัญ รุ่งอรุณแห่งสยาม ฮันส์เตรียมตัวเข้าเฝ้าฯ เขาแต่งกายด้วยชุดสากลที่ดีที่สุด

7. กรมท่าพาเขาขึ้นรถม้าเลียบถนนเจริญกรุงเพื่อเข้าสู่พระบรมมหาราชวัง ตลอดทางเขาได้เห็นวิถีชีวิตผู้คนบนถนนเจริญกรุงที่ต่างปิติยินดีเนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกครั้งที่ 2

8. และเมื่อเข้าเขตพระบรมมหาราชวัง เขาได้เห็นความวิจิตร ชีวิตในวังหลวง การเตรียมงานพระราชพิธี ท้องพระโรงที่มีขุนนางข้าราชบริพาร เขารู้สึกตื่นเต้น เช่นเดียวกับข้าราชบริพารทุกคน ด้วยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงยกเลิกการหมอบคลานในการเข้าเฝ้าในปีนี้ เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จออก เสียงแตรสังข์ประโคม เขารู้สึกราวโลกหยุดหมุน เขาได้เห็นกษัตริย์ผู้ทรงบารมีปรากฏอยู่ตรงหน้า งามดั่งประทีปส่องฉาย เขาคุกเข่าถวายคำนับขณะที่ทุกคนหมอบกราบถวายพระพรทรงพระเจริญ

9. ฮันส์ได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยให้ดูแลเรือชื่อ Thoon Kramon เขาผ่านประสบการณ์ที่ได้เห็นสยามเปลี่ยนแปลงไปแต่ไม่เคยสูญเสียความเป็นตัวตน ด้วยพระบรมราโชบายด้านการต่างประเทศและการค้า ทำให้สยามพัฒนารุดหน้า อีกทั้งทรัพยากรที่มีค่าเช่นไม้สักในการต่อเรือ ทรงพระราชทานพระบรมราชานุญาติให้เขาสร้างท่าเรือขนถ่ายสินค้า ณ ท่ามหานทีแห่งนี้ เป็นจุดเริ่มต้นของประตูแห่งการค้าอันยิ่งใหญ่ระหว่างสยามกับยุโรป

10. ความเจริญทางการค้า ห้างร้านฝรั่ง จีน แขก การผสมผสานทางวัฒนธรรมอย่างกลมกลืน (ละครดึกดำบรรพ์ ละครร้องเรื่องสาวเครือฟ้า เพื่อแสดงถึงวิวัฒนาการทางนาฏศิลป์ไทยในสมัยรัชกาลที่ 5)

11. พ.ศ. 2440 ฮันส์ลากรมท่าเพื่อจะกลับกรุงโคเปนฮาเก้นเพื่อประกอบธุรกิจ เขาบอกว่าจะไม่ลืมแผ่นดินสยาม ไม่ลืมพระเจ้าแผ่นดินที่ร่วมทุกข์สุขกับประชาชนในการรักษาอธิปไตยไว้ให้มั่นคง แม้จะผ่านวิกฤตสำคัญที่ทรงโทมนัส เช่น พ.ศ. 2436 (รศ. 112) เขาจะกลับมาที่ท่าแห่งนี้อีกแน่นอน แม้จะเป็นคนต่างชาติต่างภาษา แต่เขารักในจิตวิญญาณแห่งสยาม กรมท่ากล่าวว่าวันพรุ่งนี้แล้วที่เขาจะเข้าเฝ้าเพื่อถวายบังคมลา

12. ฮันส์เดินออกมาที่ท่าซึ่งเขาสร้างขึ้น มองสายน้ำเจ้าพระยา ตระหนักว่าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวคือ “ประทีปแห่งเจ้าพระยา” ที่ส่องทางให้เขามา และส่องทางให้สยามสู่ความเป็นชาติอารยะเหนือชาติใด และไม่มีวันที่ใครจะเข้าครอบครองได้

13. ท่าเรือ พ่อค้าต่างชาติ กรมท่า และชาวสยามมาส่งฮันส์และเรือ “ทูลกระหม่อม” เขาสัญญาจะกลับมาในเร็ววัน เรือแล่นห่างออกไป เสียงฮันส์เขียนจดหมายถึงกรมท่าว่าเขาได้เปิดบริษัท อิสต์ เอเชียติค และใคร่กราบทูลให้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จเยือนยุโรป เสียงกรมท่าอ่านพระบรมราชโองการในปี พ.ศ. 2441 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ฮันส์ นิลล์ แอนเดอร์เซ็น เป็นกงสุลสยามประจำราชอาณาจักรเดนมาร์ก และทรงมีดำริที่จะเสด็จเยือนยุโรปเพื่อกระชับสัมพันธไมตรี ทุกคนร้องเพลงประทีปแห่งเจ้าพระยากึกก้องไพเราะจับใจ พลุงดงามสว่างไสวทั่วท้องน้ำ

บทและกำกับการแสดง พรรณศักดิ์ สุขี

ประพันธ์ดนตรี กฤษดา นพีสี เรเยส

ออกแบบเครื่องแต่งกาย อุบลวรรณ มูลกัณฑา

ออกแบบลีลา ปริญญา ต้องโพนทอง

ควบคุมลำดับการแสดง กิตติ ศรีสัญญา

จัดการโครงการ สุเมธ ป้อมป้องภัย

อำนวยการแสดง นวฤทธิ์ ฤทธิโยธี

ดำเนินงานสร้าง BU Theatre Company

• ข่าวละคร
• ข่าวเอเชียทีค
• ข่าวลอยกระทง
• ข่าวสายน้ำแห่งวัฒนธรรม
• ข่าวเทศกาลลอยกระทง
• ข่าวประทีปแห่งเจ้าพระยา
• ข่าวเอเชียทีคฯ
• ข่าวแม่น้ำเจ้าพระยา
• ข่าวแม่น้ำ
• ข่าวเจ้าพระยา
• ข่าวเจ้าพระยามหานที
• ข่าวเล่า
• ข่าวกระทง