กรุงเทพฯ--19 ส.ค.--แปลน พับลิชชิ่ง
"สมอง" ของมนุษย์เรามีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลา แต่ช่วงเวลาที่สำคัญของพัฒนาการที่ดี มีคุณภาพนั้น จะเริ่มตั้งแต่แรกเกิด จนถึง 3 ขวบปีแรก คุณพ่อคุณแม่จะต้องใช้ความเข้าใจในการเริ่มพัฒนาสมองของลูกรักในช่วงวัยที่สำคัญนั้น
สถาบันครอบครัวรักลูก สถาบันวิชาการ เพื่อคืนความเข้มแข็งสู่ครอบครัวไทย ในเครือ บริษัท แปลน พับลิชชิ่ง จำกัด ได้จัดเสวนาพิเศษ สำหรับคุณพ่อคุณแม่ที่ลูกในช่วงวัย 0 - 6 ปี ในหัวข้อ "พัฒนาสมองลูกรักด้วยสองมือพ่อแม่" ณ ห้องแกรนด์บอลรูม โรงแรมดิเอมเมอร์รัลด์
พ.ญ.สุวรรณี พุทธิศรี จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลรามาธิบดี กล่าวว่า การพัฒนาสมองของลูกจะมีความสำคัญต่อพัฒนาการและการเรียนรู้ของเด็ก เนื่องจากการเรียนรู้ทุกอย่างของเด็กจะต้องผ่านสมองเป็นหลัก เมื่อมีการเรียนรู้เกิดขึ้น สมองก็จะมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องไปเรื่อยๆ พฤติกรรมแต่ละอย่างที่เกิดขึ้นจะต้องผ่านกระบวนการของสมองที่เป็นตัวกำหนดพฤติกรรม ตัวอย่างเช่น การที่เด็กคนหนึ่งเรียนรู้ที่จะร้องไห้เพื่อให้แม่เข้ามาอุ้มนั้น แปลว่าเด็กคนนั้นจะต้องสามารถได้ยินเสียงของคุณแม่ และรู้ว่าแม่มาแล้ว ซึ่งตัวนี้สมองเป็นตัวที่รับ เด็กสามารถร้องไห้ได้ ส่วนนี้สมองก็ต้องทำหน้าที่รับและกำหนดพฤติกรรมการร้องไห้ของเด็ก และเมื่อเด็กร้องแล้วคุณแม่เข้ามาอุ้ม เด็กก็จะเรียนรู้ว่าเมื่อร้องแล้วคุณแม่ก็จะเข้ามาอุ้ม ตรงนี้จะทำให้เด็กเกิดการเรียนรู้ว่าถ้าร้องไห้แล้วแม่จะต้องเข้ามาอุ้ม เป็นต้น ดังนั้น สมอง คือตัวที่อยู่เบื้องหลังของการเรียนรู้ทั้งหมด
การที่สมองจะพัฒนา และคงอยู่ได้นั้น จะต้องอาศัยสิ่งแวดล้อมที่เข้ามาเสริมและคอยย้ำบ่อยๆ เพราะฉะนั้นการเรียนรู้จะเป็นตัวกระตุ้น และช่วยให้สิ่งที่เข้ามาพัฒนาสมองยังคงอยู่ ไม่ถูกทำลาย ถึงแม้ว่าเด็กจะไม่มีการเรียนรู้ สมองก็ยังมีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลา แต่สมองบางส่วนจะถูกทำลายลง ถ้าสมองมีการพัฒนาตัวเอง และมีการเรียนรู้ประสบการณ์ จากการที่คุณพ่อคุณแม่สอนให้ จากการเรียนรู้ด้วยตัวเองและจากการสัมผัส สมองส่วนต่างๆ ก็จะคงอยู่และจะคงอยู่ต่อไปไม่ถูกทำลาย ดังนั้นการพัฒนาสมองของลูกจะต้องเป็นไปพร้อมๆ กัน คือ จากการพัฒนาภายในของเด็กที่มีอยู่ตลอดเวลา ร่วมกับการเรียนรู้จากสิ่งแวดล้อมภายนอกด้วย ซึ่งคนที่จะให้ข้อมูลเด็ก เข้าใจเด็กได้ดีที่สุดคือคุณพ่อคุณแม่
สำหรับการสร้างเซลล์สมองและการพัฒนาของสมองลูกช่วงอายุที่สำคัญ พ.ญ.สุวรรณี กล่าวว่า การสร้างเซลล์สมองนั้นสร้างได้ตั้งแต่อยู่ในครรภ์ (ในช่วงไตรมาสที่ 2 ของการตั้งครรภ์) จนกระทั่ง 6 ปี แต่ถ้าจะให้เจาะจงว่าช่วงอายุไหนสำคัญนั้นอาจจะบอกไม่ได้ เพราะพัฒนาการของเด็กแต่ละส่วนมีความสำคัญที่แตกต่างกัน เช่น การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ การสร้างความผูกพัน ในช่วงขวบปีแรกมีความสำคัญ, ความคิดริเริ่ม และความเป็นตัวของตัวเองอยู่ในช่วง 2 ปี สำคัญ เนื่องจากการพัฒนาสมองในแต่ละส่วน ในแต่ละวัยจะแตกต่างกัน จึงทำให้ไม่มีช่วงไหนที่สำคัญที่สุด แต่เซลล์สมองจะพัฒนาเต็มที่ในช่วง 3 ขวบปีแรกของชีวิต และหลังจากนั้นก็จะมีการพัฒนาที่ช้าลง เพราะฉะนั้นถ้าคุณพ่อคุณแม่ทิ้งลูกในช่วง 3 ขวบปีแรก เป็นการทิ้งโอกาสทองที่สำคัญของลูก ปัจจัยที่ช่วย ส่งเสริมให้พัฒนาการของสมองเต็มศักยภาพนั้น ประกอบด้วย พันธุกรรม ซึ่งเป็นส่วนที่สำคัญของพัฒนาการของสมองของเด็ก หากคิดเป็นเปอร์เซ็นต์ เท่ากับ 50 % ของการพัฒนาสมองทั้งหมด อาหาร การเชื่อมของเซลสมองในส่วนต่าง ๆ จะต้องได้รับสารอาหารอย่างครบถ้วน และเพียงพอ สารอาหารที่สำคัญในการสร้างเซลสมองได้อย่างรวดเร็ว คือ "ไขมัน" ซึ่งมีความสำคัญมากกว่าโปรตีน
ประสบการณ์ หมายความว่า การเชื่อมโยงหรือการเพิ่มเซลล์สมอง ให้คงอยู่นั้น ประสบการณ์ที่เด็กได้สัมผัสจะทำให้สมองในแต่ละส่วนที่ทำหน้าที่แตกต่างกันนั้นคงอยู่ตลอดไป
บรรยากาศ และโอกาสการเรียนรู้ เป็นสิ่งที่สำคัญมากในการพัฒนาสมองของลูก ดังคำกล่าวที่ว่า "ชีวิตไม่ได้เกิดมาเพื่อเรียนรู้ แต่ชีวิตคือการเรียนรู้" คุณพ่อคุณแม่จะต้องให้โอกาสในการเรียนรู้กับลูก รวมทั้งสร้างบรรยากาศในการเรียนรู้อย่างพอดี มีการกระตุ้นให้ลูกเกิดการเรียนรู้ ที่สำคัญที่อยากจะบอกคุณพ่อคุณแม่ทุกท่านคือ อย่าตัดโอกาสการเรียนรู้ของลูกในช่วง 0 - 6 ปี
ปราศจากการทำลายของเซลล์สมอง การทำลายเซลล์สมองที่ว่าหมายถึง จากอุบัติเหตุ เด็กที่อยู่ในช่วงอายุ 1 - 5 ปี จะเป็นช่วงที่เด็กได้รับอุบัติเหตุมากที่สุด แต่คุณพ่อคุณแม่จะต้องไม่ตัดโอกาสลูกจนทำให้ลูกไม่เกิดการเรียนรู้และไม่ได้รับประสบการณ์ด้วยตัวเอง แต่คุณพ่อคุณแม่ต้องคอยระมัดระวังอยู่ใกล้ๆ
การเชื่อมโยงของเซลล์ประสาทและพัฒนาการของสมองในช่วงวัยต่าง ๆ มีลำดับดังนี้ เด็กในช่วง อายุ 2 เดือน สมองบริเวณที่ควบคุมการทำงานด้านต่างๆ , 3 เดือน สมองส่วนการควบคุมการมอง 8 - 9 เดือน สมองส่วนความจำ 6 - 12 เดือน สมองส่วนความคิดอย่างเป็นเหตุเป็นผล เริ่มสุขุม คิดล่วงหน้า และ 7 - 12 เดือน สมองบริเวณเชื่อมโยงความรู้สึกและการรับรู้ด้านภาษา ช่วงนี้เด็กจะยังรับภาษาที่มีชีวิต(มีอารมณ์) ไม่ได้
สมองส่วนต่าง ๆ ไม่ได้พัฒนาไปพร้อมกัน แต่จะมีช่วงในการพัฒนาที่แตกต่างและต่อเนื่องกัน ทำให้เกิดช่วงทองของการเรียนรู้ ซึ่งพัฒนาการด้านต่าง ๆ จะอยู่ในช่วงวัยที่ต่างกันดังนี้
พัฒนาการ
ก่อน
0 ปี
1 ปี
2 ปี
3 ปี
4 ปี
1. อารมณ์
----------------->
2. การมอง
----------------->
3. สังคม
--------------------------------->
4. คำศัพท์
--------------------------------->
5. ภาษาที่ 2
----------------->
6. คณิตศาสตร์และเหตุผล
----------------->
7. ดนตรี
-------------->
คุณหมอ ได้กล่าวทิ้งท้ายถึงเทคนิคในการเลี้ยงดูลูกเพื่อพัฒนาสมองของลูก ไว้ว่าสมองของคนเรามีการพัฒนาเองได้อยู่ตลอดเวลา ดังนั้นเทคนิคในการพัฒนาสมองได้เต็มศักยภาพ จะต้องมีสิ่งกระตุ้นเพียงพอ และสิ่งกระตุ้นนั้นก็ต้องเหมาะสมกับวัยของเด็ก เช่น เด็กในช่วงขวบปีแรกยังไม่รู้คำสั่งที่ลึกซึ้ง ยังไม่เข้าใจเหตุผลที่ยากๆ หากคุณพ่อคุณแม่ให้ข้อมูลในส่วนนั้นก็จะไม่เกิดความหมาย แต่หากให้ข้อมูลเหล่านี้เมื่อลูกอยู่ในช่วงอายุ 3 - 4 ขวบ จะเกิดความหมายกับเด็กมากกว่า และที่สำคัญที่จะพัฒนาให้เด็กฉลาดคือ โอกาส ให้โอกาสให้เด็กเรียนรู้เอง ให้เด็กกระทำเอง เพราะการเรียนรู้ผ่านการฟัง เข้าไปเพียงเส้นเดียวถึงวรจรของสมอง แต่การเรียนรู้ผ่านการกระทำด้วยตัวเองจะเป็นการตอกย้ำวงจรนั้นให้เข้มข้นขึ้น
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
ธัญวรรณ จิตรโสภี
(อมยิ้ม)
โสภิดา
ธนสุนทรกูร (แบม)
ฐาปณีย์
ณ สงขลา (เมธ์)
จารุวรรณ ผ่องภักดี
(ปุ๊ก)
หน่วยประชาสัมพันธ์ บริษัท แปลน พับลิชชิ่ง จำกัด
โทร.0-2911-4211 ต่อ 244, 245, 330 และ 409 โทรสาร.0-2911-4291--จบ--
-รก-
ติดต่อเราได้ที่ facebook.com/newswit