“บ้านสันกว๊าน” ต.บ้านตุ่น จ.พะเยา “รางวัลชนะเลิศ หมู่บ้าน ลด ละ เลิก เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จ.พะเยา ปี 2558

"ผลสัมฤทธิ์ที่ได้จากการทำงาน คือ 1.เกิดหมู่บ้านต้นแบบปอลดเหล้า 9 หมู่บ้าน ใน 9 อำเภอ โดย "บ้านสันกว๊าน" ต.บ้านตุ่น อ.เมือง ได้รับรางวัลชนะเลิศ หมู่บ้าน ลด ละ เลิก เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จังหวัดพะเยาในปี 2558 ของสสส. 2.อัตราการดื่มของคนในหมู่บ้าน ลดลงจากร้อยละ 70 เหลือ ร้อยละ 10 จากเดิมหมู่บ้านสันกว๊าน มีซื้อสุราราว 370,000 – 500,000 บาทต่อปี หลังจากรณรงค์หมู่บ้านปลอดเหล้าไม่มีค่าใช้ค่าเหล้าอีกเลย 3.มีบุคคลต้นแบบ ลด ละ เลิก เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 9 คน 5 ครอบครัว 4.มีร้านค้าต้นแบบปลอดเหล้า 4 ร้าน และ 5.เป็นแหล่งเรียนรู้ หมู่บ้านต้นแบบ ลด ละ เลิก การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จ.พะเยา และจังหวัดอื่นๆ ทั่วประเทศ" นายอำเภอเมืองพะเยา กล่าว

นายธีระ วัชระปราณี ผู้จัดการสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.) กล่าวว่า เครือข่ายองค์กรงดเหล้าภาคเหนือตอนบนเป็นองค์กรเชิงกลไกการขับเคลื่อนงานระดับภูมิภาค เกิดขึ้นภายใต้ยุทธศาสตร์การทำงานของ สสส. และ สคล. เพื่อแก้ไขปัญหาแอลกอฮอล์ โดยการจัดการความรู้ หนุนเสริมพัฒนาศักยภาพเครือข่ายประชาสังคมงดเหล้า กลุ่มภาคเหนือตอนบน 8 จังหวัด เป็นการทำงานมุ่งเน้นในการประสานความร่วมมือเครือข่ายในพื้นที่ จากการทำงานบนฐานบทเรียนองค์ความรู้ ข้อค้นพบรวมถึงข้อมูลเชิงประจักษ์ และการผลักดันให้เกิดนโยบายสาธารณะ ซึ่งสนับสนุนการจัดการความรู้และพัฒนานโยบายรวมทั้งสนับสนุนการสร้างบุคคล หมู่บ้านต้นแบบ อย่างเป็นรูปธรรม ทำให้เกิดหมู่บ้านต้นแบบ 9 หมู่บ้าน ใน 9 อำเภอ และมีผู้นำเป็นแบบอย่างที่ดี ซึ่งบ้านสันกว้าน ต.บ้านตุ่น อำเภอเมือง จ.พะเยา ถือเป็น 1 ใน 9 หมู่บ้านต้นแบบ ที่มีการบูรณาการ การทำงานร่วมกันทั้งภาคประชาชน เครือข่ายองค์กรงดเหล้า องค์กรปกครองส่วน ทำให้การแก้ไขปัญหาการดื่มสุรามีความยั่งยืน สามารถเป็นต้นแบบเรียนรู้ของชุมชนอื่น ซึ่งถือเป็นต้นทุนทางสังคมสำคัญเพื่อแก้ไขปัญหาในระยะยาวนายรัฐวุฒิชัย ใจกล้า นายกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.)บ้านตุ่น อ.เมือง จ.พะเยา กล่าวในอดีตเป็นคนดื่มหนักตั้งแต่วัยรุ่น จนกระทั่งมาเป็นครูใหญ่ เป็นประธานสหกรณ์ออมทรัพย์ครูจังหวัด ประธานสมาพันธ์ครูจังหวัด พอดำรงตำแหน่งหลายตำแหน่ง มีการดื่มเขาสังคมบ้าง แต่ไม่มาก เนื่องจากต้องการภาพลักษณ์ของการเป็นครูที่ดี ต้องเป็นแบบอย่างที่ดีให้แก่นักเรียน และชาวบ้านในพื้นที่ จึงเริ่มมีแนวคิดเลิกดื่มเหล้า และเลิกดื่มได้สำเร็จเมื่อมาเป็นนายก อบต. บ้านตุ่น ได้มีโอกาสร่วมทำงานกับ สสส. และสคล. เข้ามาสนับสนุนการขับเคลื่อนงานชุมชนปลอดเหล้าอย่างจริงจังทั้งงานศพ งานประเพณี งานเลี้ยงฉลอง ไม่มีการใช้เหล้าหรือเครื่องดื่มผสมแอลกอฮอล์ โดยหันมาเชิญชวนใช้น้ำเปล่า หรือน้ำผลไม้ น้ำดื่มสมุนไพรทดแทน นอกจากนี้ยังร่วมกับคณะสงฆ์ กำนันผู้ใหญ่ พระสงฆ์ ประชุมทำ MOU ร่วมกันเพิ่มความเข้มข้นในพื้นที่โดยจะเริ่มจากงานศพต้องปลอดเหล้า เบียร์อย่างเด็ดขาด ปัจจุบันใน อบต. บ้านตุ่น ขับเคลื่อนงานปลอดเหล้าครบทั้ง 20 หมู่บ้านนายชาติชาย อุปแก้ว ผู้ใหญ่บ้านสันกว๊าน หมู่ 8 ต.บ้านตุ่น อ.เมือง จ.พะเยา อายุ 55 ปี กล่าวว่า ตัดสินใจที่จะเลิกดื่มเหล้าเนื่องจากต้องการเป็นตัวอย่างที่ดีให้กับลูกชาย ปัจจุบันในครอบครัวไม่มีใครดื่มเหล้าเมื่ออายุ 40 ปี ได้อาสามาเป็นผู้ใหญ่บ้านเห็นวิถีชีวิตของชุมชนเอาแต่เหล้ามาเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต มีการตั้งกองทุนเหล้า หรือ ฌาปนกิจสงเคราะห์ มาตั้งแต่ปี 2533 เก็บคนละ 30 บาท นำเงินมาซื้อเหล้าเลี้ยงแขกในงานศพ ทำให้ค่านิยมถูกฝังแน่นมากยิ่งขึ้น จึงได้หาแนวร่วมเพื่อยกเลิกกองทุน เปลี่ยนเป็น "กองทุนดอกไม้สำหรับงานศพ" ได้ในปี2543 จากการจัดประชาคมหมู่บ้าน ช่วยลดรายจ่ายเรื่องค่าดอกไม้ของเจ้าภาพ ทำให้เจ้าภาพมีเงินเหลือ นอกจากนี้ได้ขยายผลงานบุญ งานผ้าป่า งานกฐิน ให้ปลอดเหล้า จึงเป็นหมู่บ้านปลอดเหล้า 100 % มาตรการที่สำคัญ คือ ถ้างานไหนเอาเหล้ามาเลี้ยง ผู้นำชุมชนจะไม่เข้าร่วม ซึ่งเป็นเป็นมติชุมชน เพราะส่วนใหญ่ ผู้นำชุมชนจะมีบทบาทไปช่วย ทอดผ้า เป็นพิธีกร เอื้ออำนวยความสะดวกจัดงานให้

"สำหรับเข้าพรรษา ปี 2560 หมู่ 8 ได้มีการรณรงค์ ให้ชาวบ้านตั้งใจทำความดีถวายในหลวง ร.9 ในสโลแกน "ใจต้องแข็งกว่าคอ" ซึ่งฝันที่อยากให้ชุมชนเป็นชุมที่สงบ ชาวบ้านมีสุขภาพที่ดี ไม่มีอาชญากรรม ในชุมชนและที่สำคัญอยากให้พะเยาลงจากที่ 1 ของจังหวัดดื่มมากที่สุดระดับประเทศ แม้จะเป็นหมู่บ้านเล็กๆก็ตาม" ผู้ใหญ่บ้านกล่าว