World Ecolabel Day กับการพัฒนาอย่างยั่งยืน

World Ecolabel Day (วันฉลากสิ่งแวดล้อมโลก) ถูกกำหนดไว้คือวันพฤหัสบดีที่ 2 ของเดือนตุลาคม ซึ่งในปีนี้ (2024) ตรงกับวันที่ 10 ตุลาคม ดร.ถนอมลาภ ราชวัตร์ รักษาการผู้จัดการฉลากเขียวและฉลากสิ่งแวดล้อม ได้เรียบเรียงถึงความสำคัญว่า เป็นวันที่ทั่วโลกเฉลิมฉลองและตระหนักถึงความสำคัญของ ฉลากสิ่งแวดล้อม (Ecolabels) ในการส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยการใช้ฉลากสิ่งแวดล้อมช่วยสร้างความเชื่อมั่นให้ผู้บริโภคในการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ช่วยลดผลกระทบทางลบต่อโลกและสิ่งแวดล้อมสำหรับประเทศไทย สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการใช้ฉลากสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการดำเนินโครงการ ฉลากเขียว (Green Label) ซึ่งเป็นหนึ่งในกลไกสำคัญที่ช่วยสร้างความยั่งยืนในประเทศ

"ประเทศไทยให้ความสำคัญกับการพัฒนาอย่างยั่งยืน ซึ่งสอดคล้องกับ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ขององค์การสหประชาชาติ โดยเฉพาะในเรื่องการผลิตและบริโภคอย่างยั่งยืน การที่ประเทศไทยใช้ฉลากสิ่งแวดล้อมในการส่งเสริมให้เกิดการบริโภคที่รับผิดชอบนั้นช่วยให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นรูปธรรมการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการรับรองจาก ฉลากเขียว จะช่วยให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าผลิตภัณฑ์ที่เลือกมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด ไม่ว่าจะเป็นการลดการใช้พลังงาน การลดของเสีย หรือการใช้วัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ส่งผลให้การใช้ทรัพยากรเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นให้ผู้ผลิตปรับปรุงกระบวนการผลิตและนวัตกรรมเพื่อให้สินค้ามีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยลงการสนับสนุนการพัฒนาอย่างยั่งยืนในประเทศไทย"

สำหรับอนาคตของฉลากสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย จะมีบทบาทที่สำคัญมากขึ้นเรื่อยๆ ในการผลักดันให้เกิดการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน การขยายตัวของตลาดสินค้าและบริการที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในประเทศไทยมีแนวโน้มที่จะเติบโตอย่างต่อเนื่อง ซึ่งนอกจากจะเป็นผลดีต่อสิ่งแวดล้อมแล้ว ยังเป็นการสร้างโอกาสทางธุรกิจให้กับผู้ประกอบการในประเทศอีกด้วย

ทั้งนี้ ทีมนักวิจัยงานฉลากเขียวและฉลากสิ่งแวดล้อม สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย ได้เรียบเรียงข้อมูลเพิ่มเติมว่าวันฉลากสิ่งแวดล้อมเกิดจากการรวมตัวของเครือข่ายฉลากสิ่งแวดล้อมโลก (Global Eco-labelling Network) หรือ GEN เป็นเครือข่ายชั้นนำของฉลากสิ่งแวดล้อมที่เชื่อถือได้และมีมาตรฐานสูงสุดในโลก และร่วมกันกำหนดมาตรฐานระดับโลกสำหรับความเป็นเลิศของฉลากคุณภาพสิ่งแวดล้อม โดยเป้าหมายเพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมผ่านการรับรองฉลากสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ (Eco-label) ให้แก่ผลิตภัณฑ์และบริการที่มีความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม รวมถึง GEN ยังช่วยให้ผู้ตัดสินใจหลีกเลี่ยงการโฆษณาชวนเชื่อสีเขียว (Greenwash) ดังนั้นฉลากที่รับรองจากสมาชิกของ GEN จะพิจารณาผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมในทุกมิติของวงจรชีวิตของผลิตภัณฑ์ และมักจะรวมถึงผลกระทบทางสังคมด้วยเช่นกัน ฉลากสิ่งแวดล้อมโลกจึงเป็นผลมาจากการรวมกันของการตระหนักรู้ด้านสิ่งแวดล้อม ความต้องการของผู้บริโภค และความร่วมมือระหว่างประเทศ ซึ่งส่งผลให้มีมาตรฐานที่ชัดเจนและสามารถตรวจสอบได้ในการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่มีความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม

สำหรับแนวคิดการการพัฒนาฉลากสิ่งแวดล้อมในระดับโลก คือ

1. การตระหนักรู้เรื่องสิ่งแวดล้อม: ในทศวรรษที่ 1960-1970 ปัญหาสิ่งแวดล้อมเริ่มเป็นที่สนใจของสาธารณชน ส่งผลให้มีการจัดการประชุมและการรณรงค์เพื่ออนุรักษ์ธรรมชาติ
2. การตั้งฉลากแรก: ฉลากสิ่งแวดล้อมแรก ๆ เช่น "Green Seal" ในสหรัฐอเมริกาและ "Blue Angel" ในเยอรมนี ถูกสร้างขึ้นในช่วงปี 1970 เพื่อช่วยผู้บริโภคในการเลือกผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
3. การสร้างมาตรฐานสากล: ในปี 1992 การประชุมสุดยอดโลกเรื่องสิ่งแวดล้อมและการพัฒนา (Earth Summit) ที่ริโอเดจาเนโร ได้มีการสนับสนุนการพัฒนามาตรฐานการรับรองด้านสิ่งแวดล้อมในระดับโลก
4. การก่อตั้งเครือข่ายการรับรองคุณภาพสิ่งแวดล้อม: ในปี 1994 เครือข่ายการรับรองคุณภาพสิ่งแวดล้อม (GEN) ก่อตั้งขึ้นเพื่อรวมกลุ่มฉลากสิ่งแวดล้อมที่มีความน่าเชื่อถือ โดยมีเป้าหมายในการส่งเสริมและพัฒนามาตรฐานสำหรับฉลากเหล่านี้
5. การเพิ่มขึ้นของความต้องการตลาด: การเพิ่มขึ้นของผู้บริโภคที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อมทำให้มีการพัฒนาฉลากมากขึ้น โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น อาหาร, เครื่องนุ่งห่ม และผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด
6. การส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศ: องค์กรระหว่างประเทศ เช่น สหประชาชาติและองค์การอนามัยโลกได้สนับสนุนการใช้ฉลากสิ่งแวดล้อมเพื่อสร้างความตระหนักรู้และกระตุ้นการบริโภคอย่างยั่งยืน

ปัจจุบัน GEN มีองค์กรสมาชิกและพันธมิตรกระจายอยู่ใน 40 ประเทศ รวมถึงประเทศไทย ที่มีสถาบันสิ่งแวดล้อมไทยเป็นหน่วยงานที่ให้การรับรอง "ฉลากเขียว"และ ในโอกาส World Ecolabel Day นี้ สถาบันสิ่งแวดล้อมไทยยังคงมุ่งมั่นในการพัฒนามาตรฐานฉลากสิ่งแวดล้อมต่อไปเพื่อส่งเสริมความยั่งยืนในระดับประเทศและสนับสนุนให้ผู้บริโภคทั่วโลกเข้าใจถึงความสำคัญของการเลือกซื้อสินค้าที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากยิ่งขึ้น ผ่านการส่งเสริมการใช้ฉลากสิ่งแวดล้อม และการให้ความรู้และสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับความสำคัญของฉลากสิ่งแวดล้อมเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของผู้ประกอบการ และลดปริมาณของเสียที่เกิดขึ้นจากการผลิต ความสำเร็จในการเห็นความสำคัญของฉลากสิ่งแวดล้อมต้องเกิดจากการสร้างความร่วมมือกับหน่วยงานต่างๆ ในระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ และจะทำให้ประเทศไทยก้าวเข้าสู่การเป็นประเทศที่มีการบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืน

• ข่าวสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย
• ข่าวสถาบันสิ่งแวดล้อม
• ข่าวองค์กรพัฒนาเอกชน
• ข่าวการมีส่วนร่วม
• ข่าวสิ่งแวดล้อม