แพทย์เด็กชี้วิธีรับมือ “เมื่อลูกของคุณไม่ได้น่ารักสำหรับทุกคน”

          จากกรณีคลิปไวรัลชิ้นหนึ่งที่เสนอให้เห็นเด็กทำลายข้าวของ ไม่ยอมนั่งกินข้าว ดึงทึ้งเสื้อผ้า และลงไปชักดิ้นชักงอบนพื้นห้างสรรพสินค้า คนรอบข้างมีสีหน้าระอา คลิปดังกล่าว มีผู้ชมมากกว่า ห้างสรรพสินค้า ล้านวิว ใน4 ชม. ตอนนี้ทะลุ ห้างสรรพสินค้าผู้ดำเนินรายการ ล้านวิว ห้างสรรพสินค้า แสนแชร์ และกว่า ห้างสรรพสินค้า หมื่นคอมเมนต์ ถูกวิจารณ์เป็นจำนวนมาก ซึ่งคลิปดังกล่าว ยังมีการบอกอีกว่า "ลูกเราไม่ได้น่ารักสำหรับทุกคน" 
          ล่าสุดรายการโหนกระแส ห้างสรรพสินค้า5 ส.ค. โดย "หนุ่ม กรรชัย กำเนิดพลอย" ในฐานะผู้ดำเนินรายการ ผลิตในนามบริษัท ดีคืนดีวัน จำกัด ออกอากาศทุกวันจันทร์-ศุกร์ เวลา ห้างสรรพสินค้าหนุ่ม กรรชัย.หนุ่ม กรรชัยผู้ดำเนินรายการ-ห้างสรรพสินค้า4.ห้างสรรพสินค้าผู้ดำเนินรายการ น. ทางช่อง รายการโหนกระแส8 ได้เปิดใจสัมภาษณ์ "พญ. เสาวภา พรจินดารักษ์" กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการและพฤติกรรมเด็ก และ "นฤมล เหล่าเวชประสิทธิ์" หรือ "แม่เจี๊ยบ" ซึ่งลูกมีพฤติกรรมแบบคลิปดังกล่าว 
          มีคลิปไวรัลตัวนึง มีผู้ชมมากกว่า ห้างสรรพสินค้า ล้านวิว ใน4 ชม. ตอนนี้ ห้างสรรพสินค้าผู้ดำเนินรายการ ล้านวิว ห้างสรรพสินค้า แสนแชร์ และกว่า ห้างสรรพสินค้า หมื่นคอมเมนต์?
          พญ. เสาวภา : "พัฒนาเด็กต้องค่อยๆ พัฒนาขึ้น เด็กจะควบคุมตัวเองได้ พ่อแม่ก็ต้องช่วยเขา เด็กจะควบคุมได้ทั้งอารมณ์ พฤติกรรม คำพูด คุณหมอมีลูก รายการโหนกระแส คน คนโต ห้างสรรพสินค้ารายการโหนกระแส คนเล็ก 5 ขวบกว่าๆ เจอแบบนี้แต่ไม่เหมือนซะทีเดียว คือเรื่องยับยั้งชั่งใจของเด็ก เป็นเรื่องยากอยู่แล้ว เขาอยากได้อยากมี อย่างที่เห็นเขาอยากได้ของเล่น ไม่อยากนั่งกินข้าว อยากเดิน ไม่อยากรอแม่ แม่ช้อปปิ้งนาน การควบคุมตัวเองรอแม่ได้ นั่งกินข้าวให้เสร็จเรื่องพวกนี้ถ้าแม่ที่อยู่หน้างานเครียด ห้างสรรพสินค้าผู้ดำเนินรายการผู้ดำเนินรายการ เปอร์เซ็นต์ ถ้าเราไมได้รู้วิธีอย่างถ่องแท้ เราจะเลี้ยงตามที่เราเคยได้รับการเลี้ยงดูมาก อาจตี หรือใช้วิธีขู่ หน้างานคนเป็นแม่เครียดก็จะเผลอใส่อะไรที่เราได้รับการเลี้ยงดูมา ประเด็นอยู่ที่ว่าถ้าเราสามารถเตรียมลูกได้ ถ้าจะเลี้ยงให้เขาควบคุมตัวเองได้ ต้องโฟกัสไปที่การพัฒนาสมอง ถ้าเราเข้าในประเด็นนี้ ลูกร้องไห้ในบ้าน ถ้าฝึกให้เขาควบคุมตัวเองได้ ก็ไม่ต้องไปตีเขาให้หยุด ถ้าเราฝึกให้เขาควบคุมตัวเองได้ อย่างเวลาออกไปข้างนอก ลูกสาวก็อยากได้สิ่งล่อใจข้างนอกเยอะมาก ถ้ามีต้นทุนว่าควบคุมตัวเองได้ในบ้าน ออกไปนอกบ้านก็จะควบคุมได้ง่ายขึ้น"
          แม่เจี๊ยบมีลูกกี่คน?
          เจี๊ยบ : "มี รายการโหนกระแสคน คนแรก 4 ขวบกว่า คนเล็กขวบกว่า เป็นลูกสาวทั้งคู่ ด้วยวัยเขาห่างกัน คนโตกับคนเล็กจะมีพฤติกรรมคนละแบบ คนโตสื่อสารรู้เรื่อง เวลาอยากได้อะไรจะไม่ยอม สิ่งที่อยากได้ถ้าไม่พอใจก็จะลงไปชักดิ้นชักงอในที่สาธารณะ แต่แม่ก็ไม่ได้ใหนะคะ แม่พยายามสอน มีดุแต่ไม่ตีนะคะ ดุอย่างเช่นไม่หยุดแม่เดินหนีแล้วนะ"
          แบบนี้ได้มั้ย?
          พญ. เสาวภา : "ตามหลักการแล้วเราต้องควบคุมอารมณ์ตัวเองก่อน ถ้าเคยได้ยินเด็กเห็นต้นแบบกำลงนิ่ง กำลังสงบ ก็มีโอกาสเขาควบคุมตัวเองได้มากขึ้น ท่าทีที่เรานิ่งแล้วรอเขาสงบ จะเป็นตัวช่วยเขาอย่างหนึ่งว่าเราไมได้ทอดทิ้งเขา ถ้าบอกว่าจะไปแล้วนะ เรากำลังมีอารมณ์ทอดทิ้งเขานะ เด็กสงบเพราะกลัวแม่ทิ้ง ไม่ใช่การควบคุมตัวอง มีส่วนทำให้เขากังวล เวลาแม่ออกจากพื้นที่นั้น ยิ่งเด็กๆ เล็กๆ แยกจากและกังวล ยิ่งเคยมีพฤติกรรมที่ไม่ดี และแม่ละทิ้งหนูไป ก็จะทำให้เขากังวลมากยิ่งขึ้น อาจเป็นเรื่องของปม แต่ประเด็นสำคัญคืออยากให้ลูกฝึกการควบคุมอารมณ์ตัวเอง"
          แม่เจี๊ยบเล่าเหตุการณ์ที่ทำให้เครียด?
          เจี๊ยบ : "เรื่องแรก ถ้าเจอของที่ถูกใจแล้วเราไม่ซื้อให้ เขาจะร้องไห้เสียงดัง กรี๊ดลงไปนอน อย่างที่สองคือร้านอาหาร ลูกคนเล็กควบคุมพฤติกรรมตัวเองไม่ได้ เขาจะเคาะจานเล่น ข้างๆ จะมองด้วยหางตาทำไมไม่ห้ามลูกหนักไปกว่านั้นไม่อยากกินเขวี้ยงช้อน เอาอาหารปาทิ้ง พนักงานได้แต่มองส่ายหัว แม่ไม่รู้จะทำยังไง ได้แต่ขอโทษ พยายามบอกลูกว่าอย่าทำแบบนี้ แต่ที่พีคสุดเดินทางด้วยเครื่องบิน ลูกง่วงนอน ไม่อยากอยู่ที่นั่งนานๆ ก็เจอชาวต่างชาติบอกแอร์โฮสเตสว่าขอย้ายที่นั่งได้มั้ย ลูกเราร้องดังมาก รบกวนคนอื่น แอร์ฯ ก็มาบอกเรา เราก็ได้แต่ขอโทษและอุ้มลูกมาห้องน้ำ ให้ลูกหยุดร้องได้ แต่เราร้องไห้ซะเอง"
          ทำไมคุณถึงร้องไห้?
          เจี๊ยบ : "(ร้องไห้) กดดันค่ะ ลูกยังเล็ก อยากให้เขาเข้าใจ ถ้าลงได้เราก็คงลงแล้ว"
          ลูกเราก็เป็นมนุษย์ อยากให้เข้าใจว่าเขาไม่รู้เรื่องเพราะยังเป็นเด็ก?
          เจี๊ยบ : "ใช่ค่ะ คนไทยด้วยกัน อาจช่วยหลอกล่อ แต่คนต่างชาติเขาขอเปลี่ยนที่นั่งเลย"
          ครั้งนึงมายูเคยมีปัญหา? 
          พญ. เสาวภา : "เวลาที่เราเจอสถานการณ์นั้น คนเป็นแม่ก็เครียด คุณหนุ่มก็คงต้องเครียด คนเป็นเจ้าของร้านก็เครียดทุกคนมีความรู้สึกทั้งนั้น ประเด็นอยู่ที่ว่า ตอนเราอยู่นอกบ้านมันจะไม่เหมือนอยู่ในบ้าน ถ้าเรารับมือลูกให้คล่อง ให้ถูกวิธี ตั้งแต่อยู่ในบ้าน เวลาอยู่นอกบ้านจะง่ายขึ้น แต่ไม่ได้หมายความว่าจะไม่มีเลย หมอเองลูกมีต้นทุนในการจัดการตัวเอง แต่ไม่ใช่ว่าไม่มีเลยนะ ก่อนให้ลูกควบคุมตัวเอง เราก็ควบคุมอารมณ์ตัวเองก่อน อะไรที่ไม่ได้ควรเข้าไปจับมือและบอกว่าอันนี้เล่นไม่ได้ลูก ขอนะ ยิ่งเด็กเล็กๆ ยิ่งต้องพูดช้าๆ ใช้ภาษา สีหน้าท่าทางและความเมตตาเข้าใจเด็ก บอกว่าเล่นไม่ได้แล้วหยิบมาใส่มือเรา ภาษาท่ามันคือไม่ได้ แต่ถ้าบอกว่าไม่ได้ลูก ไม่เล่นลูก เด็กอาจไม่ได้เข้าใจ สองเด็กอาจไม่ได้ฟังเรา สามมันไม่หนักแน่น ถ้าจับมือคือความชัดเจนว่าไม่ได้ ส่วนใหญ่เวลาอยู่ในบ้านเด็กนึกไม่ออกว่าจะเล่นอะไรเป็นเรื่องเป็นราว ก็สำรวจไปเรื่อย ดีไปใหญ่เลยเราจะพาเขาไปเล่นในบ้านโฟกัสให้ถูกเรื่อง อย่างเล่นทราย ระบายสี เก็บของ ถ้าสมองลูกเทมาที่การทำแบบนี้ โฟกัสตรงนั้นได้รับฟีดแบ็กตรงบวก สมองจะเทมาตรงนี้ ถ้าบอกว่าไม่ได้ลูกๆ อันตราย สมองลูกก็จะเทไปอีกฝั่ง"
          กรณีในคลิปไวรัลเบบี้มายด์ มันชัดมาก แล้วจะทำยังไง?
          พญ. เสาวภา : "เวลาไปอยู่นอกบ้าน คนเป็นแม่ที่พยายามจัดการลูก ไม่ว่าจะเป็นในคลิปเบบี้มายด์ที่เห็น แม่พยายามหลายวิธีให้ลูกสงบ ถ้าดูความตั้งใจของแม่ คือความตั้งใจที่ยอดเยี่ยม แต่คนที่เห็นว่าพ่อแม่ปล่อยลูก ไม่เห็นตั้งใจทำอะไร เช่น ไปกินข้าว พ่อแม่ปล่อยลูกวิ่งเล่น โดยพ่อแม่ก็นั่งเล่นโทรศัพท์ไป อันนั้นคือพ่อแม่ไม่ได้คิดที่จะช่วยเหลืออะไร ถ้าอย่างนี้ คนที่เป็นเจ้าของร้าน คนรอบข้างก็คงรับไม่ได้ และหมอคิดว่าไม่ใช่เรื่องที่จะยอมรับได้เช่นกัน"
          ไล่ออกจากร้านสิงั้น?
          พญ. เสาวภา : "(หัวเราะ) แต่ถ้าตั้งใจทำอะไร หมอเชื่อว่าคนไทยมีน้ำใจ ประเด็นคือวิธีการทำยังไงให้กระชับขึ้นและรบกวนคนอื่นให้น้อยที่สุด เวลาเราเลี้ยงลูก ไม่ใช่แค่ต้องการให้ลูกเงียบ กินข้าวให้หมด ไม่ร้องไห้ แต่เวลาเลี้ยงลูกโฟกัสสมองลูก สมองส่วนหน้าคือการควบคุมอารมณ์ตัวเอง สมองส่วนซ้ายคือเรื่องของเหตุผล งั้นเราต้องบอกตัวเองว่าลูกควบคุมอารมณ์ตัวเองหรือเปล่า ถ้าเราบอกแบบนี้ทุกวัน เวลาอยู่ในบ้าน ไม่ใช่ลูกร้องไห้แล้วเบี่ยงเบน"
          ถ้าเอาไอแพดให้ลูกดู?
          พญ. เสาวภา : "ก็เป็นการเบี่ยงเบนเหมือนกัน แต่ไม่ได้ถูกฝึกให้คิดอะไร ไม่ใช่แล้ว ลูกต้องเข้าใจเหตุผล เช่นคุณหนุ่มไม่อยากให้ลูกเล่นของเล่น คุณหนุ่มก็จับมือมายู ลูกรักกินข้าวแบบนี้ลูก"
          เหมือนฝังโปรแกรมในสมองไปเรื่อยๆ?
          พญ. เสาวภา : "คล้ายๆ อย่างนั้นถ้าเป็นเด็กเล็ก อายุไม่เกิน รายการโหนกระแส ปี ประเด็นคือสุดท้ายเราต้องชื่นชมเด็ก อย่างหนูกินข้าวหมดแล้ว เก่งมากเลย มันจะหนังคนละม้วน หนูกินข้าวเอง เก่งจังเลย จากฟีดแบ็กลบก็มาฟีดแบ็กบวก นี่คือการให้เด็กร่วมมือในระดับเด็กเล็ก แต่เด็กโตเขารู้เรื่องแล้ว"
          เด็กชอบต่อรอ เกิดจากผู้ใหญ่ก่อนหรือเปล่า?
          พญ. เสาวภา : "เป็นส่วนเกี่ยวเยอะเลย หลักการกินข้าว หิวก็กิน หมดเวลาก็เก็บ ไม่ควรมีเวลาต่อรอง ถ้าเราบอกว่ากินข้าวเสร็จก็จะไปกินขนม เขาจะลืมไปเลยว่าหิวก็ต้องกินข้าว"
          ในคลิปเบบี้มายด์ มี หนุ่ม กรรชัย ประเด็นหลัก คือหนึ่งการปล่อยให้ลูกไปดึงเสื้อผ้าตามร้าน สองอยู่ในรถ ขึ้นเครื่องบินแล้วคนรอบข้างทำยังไง อีกเรื่องคือการพาไปทานข้าวข้างนอก?
          พญ. เสาวภา : "ปล่อยลูกร้องไห้ ถ้าปล่อยเพื่อให้ลูกเรียนรู้ว่าร้องไห้แล้วไม่ได้ ต้องบอกว่าเขามีความตั้งใจที่ดี แต่สถานที่มันก็รบกวนคนอื่น เราก็โยกที่ค่ะ ทำแบบนี้แต่พาไปมุมที่เงียบๆ ไม่มีคนหรืออุ้มไปที่รถก็ได้ถ้าเรามีรถส่วนตัวมา อุ้มเขาไปแล้วปล่อยให้เขาร้องไห้ เราก็จะบอกว่าลูกยังคุยไม่รู้เรื่อง เดี๋ยวรอลูกสงบแล้วเราคุยกันนะลูก เขาจะสงบเอง"
          ถ้าร้องงอหงายหนักมากจะทำยังไง?
          พญ. เสาวภา : "ตามธรรมชาติ คนเราร้องไห้ก็ต้องหยุด"
          หมอบอกว่าร้องไห้ไม่ตาย อย่าไปโอ๋เด็กมาก จะทำให้เกิดความเคยชิน?
          พญ. เสาวภา : "เราอยากให้ลูกร้องไห้จนเงียบเอง เพราะเวลาเด็กร้องไห้แล้วกลับมาสู่การเงียบเอง เขาจะกลับมาที่ตัวเอง ควบคุมตัวเองได้ ตรงนี้ควรเป็นอาวุธที่ติดให้ลูกตั้งแต่อยู่ในบ้าน ร้องเองก็เงียบเองเป็น เพราะเขารู้ว่าร้องไห้ไปก็ไม่มีใครสนใจ แต่อย่าลืมนะคะเวลาเขาร้องเสร็จก็ต้องชื่นชมว่าเขาสงบได้แล้ว สองคือเหตุผล ลูกรู้รึเปล่าทำไมแม่ซื้ออันนี้ไม่ได้ เวลาเขาเลิกร้องไห้เขาจะฟัง พ่อแม่ทำใจร่มๆ รอเขาสงบ เขาจะฟังค่ะ"
          กรณีพาขึ้นรถตู้ รถโดยสาร ไปร้องไห้ คนอื่นรับไม่ได้?
          พญ. เสาวภา : "เมื่อกี้ฟังแม่เจี๊ยบก็เห็นใจ คือเวลาเด็กร้องไห้ เขาเป็นเด็ก เมื่อกี้คุยกับแม่เจี๊ยบว่าเราก็เกรงใจคนอื่น แต่หมอเชื่อว่าคนอื่นก็เข้าใจเรา ขณะเดียวกัน เราก็ต้องมั่นใจว่าถ้าเราเอาลูกกินนมแล้ว ให้นอนแล้ว แล้วคนอื่นขอย้ายที่ คิดอีกมุมนึง ชาวต่างชาติคนนั้นอาจต้องการความสงบ เขาอาจไม่ได้รังเกียจเรา แต่เขาอาจต้องการพื้นที่ส่วนตัวเพื่อให้พรุ่งนี้ทำงานได้"
          จำเป็นต้องปรึกษาจิตแพทย์เด็กมั้ย?
          พญ. เสาวภา : "คือถ้าเราไม่ได้ช่วยลูกให้มีการคุมการควบคุมตัวเอง ส่วนใหญ่พ่อแม่จะหาวิธีอื่น อาจมีการดุ การตี การขู่ เด็กจะก้าวร้าวมากขึ้น แต่ถ้าเด็กอายุ 5-7 ปี ตอนปล่อยลูกร้องไห้ มีข้อแม้อย่างหนึ่งคือถ้าเขาร้องไห้ทำลายข้าวของ เราต้องเข้าไปจับมือเขานะ แล้วบอกว่าไม่โยน ไม่ตี เพื่อให้เขารู้ว่าร้องไห้ได้ แต่ทำลายข้าวของไม่ได้"
          สุดท้ายอยากบอกอะไร?
          เจี๊ยบ : "อยากให้คนเข้าใจเรา ใครไม่มีลูก ลูกหลานที่มีอยู่ก็เป็นแบบนี้ อยากให้ปรับความเข้าใจนิดนึง เด็กก็ต้องมีการปรับเปลี่ยนอยู่แล้วตามที่คุณหมอบอก อาจให้ลดอารมณ์ ลดความหัวร้อนไม่พอใจ ให้เข้าใจคุณแม่บ้าง"
          พญ. เสาวภา : "ทุกคนเห็นคลิปแล้ว สิ่งที่จะได้เรียนรู้คือพ่อแม่ทุกคนฝึกสอนลูก พ่อแม่ที่ฝึกสอนลูกแล้วไม่กระชับ โยกไปทำที่บ้านให้กระชับ ติดอาวุธให้ลูกควบคุมอารมณ์ตัวเองได้ ออกจากบ้านก็จะง่ายขึ้น"