“หอวัฒนธรรมลาวเวียงฯ” แหล่งเรียนรู้ใกล้บ้านแห่งใหม่ของชาว “บ้านเลือก”

ภาพ เด็ก ผู้ใหญ่ และคนเฒ่าคนแก่ ชาวชุมชนบ้านเลือก ต่างพร้อมใจกันสวมใส่ชุดพื้นเมืองของชาวลาวเวียง หลากหลายสีสัน รวมตัวกันที่วัดโบสถ์ อ.โพธาราม จ.ราชบุรี เพื่อร่วมงานเปิด “หอวัฒนธรรมลาวเวียง ศูนย์เรียนรู้ชุมชนตำบลบ้านเลือก” แหล่งเรียนรู้ใกล้บ้านแห่งใหม่ของชาวชุมชนบ้านเลือกด้วยความภาคภูมิใจ “ชุมชนบ้านเลือก” เป็นหนึ่งใน 4 ชุมชนนำร่องในโครงการพัฒนาแหล่งเรียนรู้ใกล้บ้านของสำนักงานอุทยานการเรียนรู้ สำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้(องค์การมหาชน) หรือ TK park โดยได้รับความร่วมมือจากสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) หรือ พอช. ในการคัดเลือกชุมชนแห่งนี้เข้าร่วมโครงการนำร่อง ด้วยมีจุดมุ่งหมายเพื่อผลักดันให้ชุมชนร่วมกันพัฒนาห้องสมุดหรือศูนย์เรียนรู้ชุมชนโดยใช้แนวคิดห้องสมุดมีชีวิต ที่รวบรวมหนังสือและสื่อที่มีเนื้อหาสาระหลากหลาย รวมถึงภูมิปัญญาท้องถิ่นแต่ละพื้นที่ให้บริการผู้อ่านในชุมชน พร้อมทั้งจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านการเรียนรู้เป็น “แหล่งเรียนรู้ใกล้บ้าน” ให้เด็ก เยาวชน และประชาชนในชุมชนเข้าถึงได้ง่าย “หอวัฒนธรรมลาวเวียง แหล่งเรียนรู้ชุมชนตำบลบ้านเลือก” มีจุดเริ่มต้นมาจากแนวคิดของท่านพระครูโพธารามพิทักษ์ เจ้าคณะอำเภอโพธาราม เจ้าอาวาสวัดโบสถ์ ที่มีความประสงค์จะจัดสร้างพิพิธภัณฑ์ลาวเวียง โดยได้มอบศาลาการเปรียญวัดโบสถ์ให้เป็นสถานที่รวบรวมข้าวของเครื่องใช้ของชุมชนและศิลปะวัตถุที่แสดงถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวลาวเวียงในชุมชนบ้านเลือกและให้ใช้พื้นที่ส่วนหนึ่งของศาลาการเปรียญจัดทำห้องสมุดขึ้นด้วย ปี 2554 TK park และพอช. ได้ร่วมประชุมและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับผู้นำชุมชน ครู และทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง เพื่อจัดทำห้องสมุดของชุมชนอย่างต่อเนื่อง นอกจากนั้น เมื่อเดือนสิงหาคม 2554 ยังได้จัดค่ายกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ให้แกนนำชุมชนและเยาวชนผู้คิดริเริ่มที่จะจัดทำแหล่งเรียนรู้ใกล้บ้าน ได้ร่วมกันคิดและทดลองจัดทำ “ห้องสมุดมีชีวิต” ทั้งด้านการจัดหมวดหมู่หนังสือและสื่อรวมทั้งจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านการเรียนรู้ เพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในแต่ละพื้นที่ ในส่วนของชาวชุมชนบ้านเลือก ได้ร่วมมือร่วมใจกันสร้างสรรค์ “ห้องสมุดมีชีวิต” แหล่งรียนรู้ใกล้บ้าน ในชื่อ“หอวัฒนธรรมลาวเวียง ศูนย์เรียนรู้ชุมชนตำบลบ้านเลือก” เพื่อให้บริการแก่เยาวชนและชาวบ้านในพื้นที่และชุมชนใกล้เคียง โดยมีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันอาทิตย์ที่ 26 กุมภาพันธ์ 2555 ที่ผ่านมา นายธวัชชัย วิสมล นายอำเภอโพธาราม ประธานในพิธีเปิดกล่าวว่า การเปิดศูนย์เรียนรู้ชุมชนฯ ขึ้นในพื้นที่จะทำให้การสืบทอดวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิมของชาวลาวเวียงเกิดขึ้นได้จริง โดยจะมีการนำภูมิปัญญาของชาวลาวเวียงมารวบรวมเก็บรักษาไว้ ณ ศูนย์การเรียนรู้แห่งนี้ เพื่อถ่ายทอดสู่คนรุ่นลูกรุ่นหลานต่อไป เพราะหากไม่มีการถ่ายทอดจากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่งแล้ว เชื่อว่าภูมิปัญญาและวัฒนธรรมดังกล่าวจะสูญหายไปได้ “ จึงอยากให้คนที่มีความรู้เกี่ยวกับขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิมของชาวลาวเวียง ได้มีการบันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษรและนำมาเก็บไว้ที่หอวัฒนธรรมลาวเวียง หรือศูนย์การเรียนรู้แห่งนี้ เพื่อที่จะถ่ายทอดให้กับคนรุ่นต่อๆ ไป นอกจากนี้ก็ต้องช่วยกันชักชวนลูกหลานเข้ามาสัมผัสกับวัฒนธรรมประเพณีที่ดีงาม ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของงานฝีมือการทอ ศิลปะการร่ายรำ และเพลงของชาวลาวเวียง เพื่อให้วัฒนธรรมของชาวลาวเวียงอยู่คู่ชุมชนตลอดไป” ด้าน ดร.ทัศนัย วงศ์พิเศษกุล รองผู้อำนวยการสำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน) และผู้อำนวยการสำนักงานอุทยานการเรียนรู้ TK park กล่าวว่า หอวัฒนธรรมลาวเวียงถือเป็นจุดเริ่มต้นในการเชื่อมโยงองค์ความรู้ด้านวัฒนธรรมของชาวลาวเวียง รวมทั้งเชื่อมโยงความรู้สึกของคนในชุมชนเข้าด้วยกัน หน่วยงานต่างๆรวมทั้งชาวบ้านในพื้นที่ร่วมมือกันพัฒนาให้เกิดแหล่งเรียนรู้ใกล้บ้าน เพื่อให้บ้านเลือกกลายเป็นส่วนหนึ่งของสังคมแห่งการเรียนรู้ของประเทศ ด้านการสนับสนุนการจัดทำห้องสมุดมีชีวิต แหล่งเรียนรู้ใกล้บ้าน “ หอวัฒนธรรมลาวเวียง ศูนย์เรียนรู้ชุมชนตำบลบ้านเลือก ” นั้น TK park ได้ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับชุมชนถึงแนวคิดและแนวทางในการจัดทำห้องสมุดมีชีวิต แหล่งเรียนรู้ใกล้บ้านให้คำแนะนำ ปรึกษาด้านต่างๆ อาทิ รูปแบบการจัดสรรพื้นที่ใช้สอย การจัดการทรัพยากรสารสนเทศ สนับสนุนกิจกรรมส่งเสริมการอ่านและการเรียนรู้เพื่อปลูกฝังนิสัยรักการอ่านการเรียนรู้ในชุมชนต้นแบบฯ การประชาสัมพันธ์ การเตรียมบุคลากรและการบริหารจัดการ รวมถึงสนับสนุนชุดหนังสือตัวอย่างให้แก่แหล่งเรียนรู้ใกล้บ้านต้นแบบ และร่วมพัฒนาต่อไปหลังจากเปิดให้บริการแล้ว นายวิทูรย์ ศรีเกษม ประธานสภาองค์กรชุมชน ต.บ้านเลือก กล่าวว่า รู้สึกดีใจและภูมิใจที่หอวัฒนธรรมลาวเวียงแห่งนี้สามารถเปิดให้บริการได้แล้ว ซึ่งหอวัฒนธรรมลาวเวียง ถือเป็นแหล่งเรียนรู้ใกล้บ้าน ในรูปแบบของห้องสมุดมีชีวิต ซึ่งผู้สูงอายุที่มีความรู้ ภูมิปัญญาดั้งเดิมของชาวลาวเวียง สามารถนำองค์ความรู้เก่าๆเหล่านั้น มาถ่ายทอดและจดบันทึกไว้เพื่อถ่ายทอดให้กับคนรุ่นหลังต่อไปได้ โดยชาวบ้านในพื้นที่ก็ให้ความร่วมมือในการจัดสร้างด้วยความเต็มใจ ทำให้แหล่งเรียนรู้แห่งนี้เกิดความยั่งยืนได้ไม่ยากและสามารถสืบต่อไปยังคนรุ่นหลังได้ ประธานสภาองค์กรชุมชน กล่าวเพิ่มเติมว่า “คนที่เข้ามาใช้บริการหอวัฒนธรรมลาวเวียงแห่งนี้ นอกจากจะได้ความรู้จากการศึกษาค้นคว้าตำราที่อยู่ในห้องสมุดแล้ว ยังได้เห็นประเพณี วัฒนธรรมของชาวลาวเวียงที่บ้านเลือก นอกจากนี้ยังสามารถนำเอาหลักคิดของการสร้างแหล่งเรียนรู้ชุมชน ไปพัฒนาต่อในชุมชนของตัวเองได้” ด้าน นายรังสรรค์ เสลาหลัก เลขานุการสภาองค์กรชุมชน ต.บ้านเลือก กล่าวเสริมว่า แม้ศูนย์การเรียนรู้แห่งนี้จะเปิดให้บริการแล้ว แต่ยังต้องมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยในส่วนของสถานที่นั้นอาจมีการติดตั้งระบบป้องกันอย่างกล้องวงจรปิดหรือเหล็กดัด เพื่อป้องกันของมีค่าสูญหาย นอกจากนี้ยังต้องการในส่วนของคอมพิวเตอร์ สำหรับการจัดเก็บฐานข้อมูล และต้องการคอมพิวเตอร์เพื่อจัดเป็นมุมไอทีอีกด้วย นอกจากแหล่งเรียนรู้ใกล้บ้านของชุมชนบ้านเลือกแห่งนี้แล้ว ยังมี ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนในรูปแบบห้องสมุดมีชีวิต อีก 3 แห่ง ที่TK park ได้ร่วมกับชุมชนพัฒนาเป็นต้นแบบแหล่งเรียนรู้ใกล้บ้าน ได้แก่ ชุมชนบางระกำ อ.บางเลน จ.นครปฐม ชุมชนสรรพยา อ.สรรพยา จ.ชัยนาท และชุมชนเกษตรพัฒนา อ.บ้านแพ้วจ.สมุทรสาคร เพื่อให้เด็ก เยาวชนและประชาชนแต่ละพื้นที่ได้ร่วมกันสานต่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชนอย่างแท้จริงและยั่งยืนสืบไป -กภ- สามารถคลิกดูภาพประกอบได้ที่ www.thaipr.net

• ข่าวสำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้
• ข่าวสำนักงานอุทยานการเรียนรู้
• ข่าวอุทยานการเรียนรู้
• ข่าวอุทยานการเรียน
• ข่าวการเรียนรู้