สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงห่วงใยเรื่องการศึกษาของผู้ยากไร้ในถิ่นทุรกันดาร และมีพระเมตตาให้ความช่วยเหลือในด้านต่างๆ มาโดยตลอด ด้วยทรงเห็นว่าครูเป็นแม่พิมพ์ของชาติ ที่มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมให้เด็กและเยาวชนมีการเรียนรู้อย่างเหมาะสมและมีพัฒนาการที่ดีทั้งในด้านสติปัญญาและคุณธรรมจริยธรรม ภายหลังจากที่พระองค์เสด็จสวรรคตแล้ว สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงสืบสานพระราชปณิธานต่อในนามของ "โครงการพระเมตตาสมเด็จย่า" ซึ่งดำเนินงานอยู่ภายใต้ "ทุนการกุศลสม