พลิกกลยุทธ์ตั้ง “พิราบขาวบางสะพาน” ถอดแบบโมเดลบางสะพาน แก้ปัญหาวัยรุ่น ท้องไม่พร้อม

          อำเภอบางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ ได้รับการยกย่องว่าเป็นอำเภอต้นแบบแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นครบวงจร เนื่องจากมีจุดเด่นในเรื่องของกลไกการทำงานที่เชื่อมต่อระหว่าง "สาธารณสุข-ท้องถิ่น-โรงเรียน-ชุมชน" และทำให้เกิดสถิติใหม่ อย่างน่าสนใจ นั่นคือ จำนวนแม่วัยรุ่นลดลงอย่างรวดเร็ว จากเดิม สถิติของประจวบฯ ท้องในวัยเรียนติดอันดับ 4 ของประเทศ ล่าสุด เปิดตัวพิราบขาวบางสะพาน รุ่นที่ประชาสัมพันธ์ เพื่อพัฒนาทักษะการเป็นนักสื่อสารประชาสัมพันธ์โดยการอบรมและฝึกทักษะการเขียนข่าวพร้อมปฏิบัติจริง หวังต่อยอดถอดแบบการทำงานของโมเดลบางสะพาน
          นายศักรินทร์ ทุมเสน นายอำเภอบางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ เปิดเผยว่า " เราให้ความสำคัญกับการแก้ปัญหาเรื่องนี้มากกว่าทุกเรื่อง เพราะตระหนักถึงความสำคัญ ว่าเด็กในวันนี้คือผู้ใหญ่ในวันหน้า เป็นต้นเรื่องของปัญหาทั้งปวงของสังคมกันเลยทีเดียว เมื่อเราให้ความสำคัญอันดับหนึ่ง คณะทำงานจึงเริ่มต้นจากทางหน่วยงานสาธารณสุขก่อน เนื่องจากมีข้อมูลอยู่ในมือ จึงทำให้เห็นถึงสถิติที่น่าตกใจ ต่อจากนั้นได้ขอความร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆ โดยชี้ให้เห็นสถิติข้อเท็จจริง และปัญหาที่จะเกิดขึ้นกับลูกหลานพวกเราชาวบางสะพาน และได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดี จนได้รับยกย่องว่าเป็นต้นแบบการแก้ปัญหาวัยรุ่นท้องไม่พร้อม และสำหรับกลยุทธการก่อตั้ง "พิราบขาวบางสะพาน" จะใช้เป็นหัวหอกสำหรับโมเดลนี้ให้แก้ปัญหาได้รวดเร็วและอย่างยั่งยืน"
          นายเจริญ เจริญลักษณ์ สาธารณสุขอำเภอปราณบุรี รักษาราชการแทนสาธารณสุข อำเภอบางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ กล่าวว่า "กระบวนการการแก้ปัญหาวัยรุ่นเรื่องท้องไม่พร้อมนั้น ได้เริ่มก่อตั้งเมื่อวันที่ ประชาสัมพันธ์6 พ.ค. พ.ศ ท้องไม่พร้อม558 ที่โรงพยาบาลบางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงาน "ระบบแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นครบวงจร" ในโครงการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น จ.ประจวบคีรีขันธ์ โดยในปีนั้นสำนักงานสาธารณสุขอำเภอและโรงพยาบาลจับมือกัน โดยสิ่งที่โมเดลบางสะพานต้องแก้ปัญหาอย่างแรกคือ ปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นถือเป็นปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพที่ สสส.ให้ความสำคัญเพราะมีผลกระทบระยะยาวต่อทั้งตัววัยรุ่นที่ประสบปัญหาและทารก ในช่วง การตั้งครรภ์ ปีที่ผ่านมา สสส.จึงได้ร่วมกับภาคีเครือข่ายทั้งภาครัฐ องค์กรพัฒนาเอกชน องค์กรระหว่างประเทศ นักวิชาการและภาคประชาสังคม ในการขับเคลื่อนเชิงยุทธศาสตร์ระดับนโยบายและลงลึกในทางปฏิบัติระดับพื้นที่ ใน ท้องไม่พร้อมพิราบขาวบางสะพาน จังหวัด รวมถึง จ.ประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งพบว่าในปี ท้องไม่พร้อม558 เป็นจังหวัดอันดับ 4 ของประเทศที่มีอัตราการคลอดในแม่วัยรุ่นอายุ ประชาสัมพันธ์5-ประชาสัมพันธ์9 ปีมากที่สุด ซึ่งจำนวนแม่วัยรุ่นอายุ ประชาสัมพันธ์5-ประชาสัมพันธ์9 ปี ของ จ.ประจวบคีรีขันธ์ ในปีท้องไม่พร้อม558 มีสูงถึง ประชาสัมพันธ์,ประชาสัมพันธ์การตั้งครรภ์7 คน คิดเป็นอัตรา65.ประชาสัมพันธ์ ต่อวัยรุ่นหญิงอายุ ประชาสัมพันธ์5-ประชาสัมพันธ์9 ปีประชาสัมพันธ์,พิราบขาวบางสะพานพิราบขาวบางสะพานพิราบขาวบางสะพาน คน ขณะที่ค่าเฉลี่ยของทั้งประเทศอยู่ที่ 4การตั้งครรภ์ ต่อวัยรุ่นหญิงพันคน
          นาง ละไม เพ็งสวัสดิ์ นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ สำนักงานสาธารณสุข อำเภอบางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ เปิดเผยถึงกระบวนการทำงานตั้งแต่เริ่มต้นว่า "โมเดลนี้เริ่มจากกลุ่มคนทำงานเล็กๆที่มารวมตัวกัน เห็นตรงกัน ร่วมกันสร้างมาแล้วค่อยพัฒนาไปเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นภาคท้องถิ่น ภาคประชาชน ในการอบรมเริ่มจากการเปิดใจของพ่อแม่มาคุยกับลูก ในปี ท้องไม่พร้อม559 ได้เพิ่มการทำกิจกรรม ขยายพื้นที่ไปถึงตำบล และได้เริ่มมีการแจกถุงยางผ่านการประเมินของอำเภออนามัยเจริญพันธุ์ ในปี ท้องไม่พร้อม56พิราบขาวบางสะพาน ได้ขยายพื้นที่ไปจนครอบคลุม 7 ตำบล และสร้างช่องทางการคุมกำเนิด สำหรับกลุ่มบุคคลที่ริเริ่มกันมาตั้งแต่ช่วงแรก ซึ่งต้องเป็นผู้กล้าหาญและมีจิตใจที่มั่นคงในการทำงาน เนื่องจากปัญหาของเด็กมิใช่เฉพาะเรื่องของเด็ก แต่เป็นปัญหาครอบครัว ปัญหาชุมชน ปัญหาของสังคมเล็กๆที่เขาอาศัยอยู่และเติบโต ต้องอาศัยความละเอียดอ่อนในการทำงาน การเข้าถึงจิตใจ เข้าถึงปัญหา ซึ่งต้องใช้เวลาและการทำงานแบบใกล้ชิดจริงๆ ลองมาฟังเสียงจากกลุ่มบุคคลผู้ริเริ่ม
          นายบุญยฤทธิ์ แดงรักษา ปลัดองค์การบริหารส้วนตำบลร่อนทอง อำเภอบางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ กล่าวว่า "เราทำเพื่อลูกหลานเราทั้งนั้น เมื่อเขามาขอความร่วมมือ ครั้งแรกเลย ผมไปเอง ไปคลุกเอง จนซึมซับกับบทบาทใหม่ตรงนี้ แต่ด้วยภารกิจเดิมตามตำแหน่งหน้าที่ ทำให้เวลาผมมีน้อย แต่ผมก็ปั้นคนและวางกลไกในหน่วยงานขึ้นมาสานต่อในเรื่องนี้ แม้เมื่อผมไม่อยู่ตรงนี้ งานนี้ก็จะเดินไปได้ด้วยดี เพราะมีคนที่จะทำงานนี้ต่ออย่างเต็มใจและเต็มกำลังกาย นอกจากนี้ผมคิดว่า การก่อตั้งพิราบขาวบางสะพานจะเป็นมิติใหม่ในการทำงานนี้ให้สำเร็จได้เป็นอย่างดี" นายกฤตยา แดงขวัญทอง นักวิชาการสาธารณสุข คลินิกวัยรุ่น รพ.บางสะพาน อำเภอบางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ "สิ่งที่ผมได้รับคือ ความสุข ที่ได้เห็น แม่กอดลูก พ่อกอดลูก แล้วคุยกันร้องให้กัน จากกิจกรรมเปิดใจพ่อแม่ ที่พวกเราจัดขึ้นหลายๆครั้ง ถามว่าเหนื่อยไหม เหนื่อยครับแต่ก็อิ่มใจ อิ่มสุข เพราะผมมีงานประจำที่ต้องทำ งานนี้เป็นการทำงานนอกเวลา แม้ว่าจะเป็นงานที่ต่อสายโยงใยมาจากงานเดิมก็ตามที การก่อตั้งพิราบขาวบางสะพาน เป็นช่องทางที่ยอดเยี่ยมมากครับ" นายธนศักดิ์ ผิวสีนวล เจ้าพนักงานสาธารณสุขชำนาญงาน รพ.สต.บ้านวังน้ำเขียว อำเภอบางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ สำหรับผม ผมไม่เคยคิดว่าจะมาทำงานแบบนี้ได้เลยนะ แต่พอได้เข้ามาทำแล้ว มันมีเสน่ห์บอกไม่ถูก ภาพที่ได้เห็นทำให้ผมคิดใหม่ ทำใหม่ และมีความสุขกับงานที่ได้ทำทุกครั้ง ผมจะประยุกต์งานกิจกรรมที่ทำกับวัยรุ่นตลอดเวลา ไม่มีรูปแบบครับ ใช้ใจเท่านั้นที่ทำงานด้วยกัน เมื่อเราให้ใจเขาไป เราก็ได้ใจเขามา สำหรับการตั้ง พิราบขาวบางสะพาน ผมว่าเป็นอีกก้าวที่เราได้ไปต่อสำหรับการทำงานด้านนี้ครับ" นายพินิจ ศรีจันทร์ ตำแหน่ง ประธานสภา อบต.พงศ์ประศาสน์ อำเภอบางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ "ผมเรียกว่า กระบวนการนี้ว่า คน ค้น คน เพราะ เป็นการค้นหาสิ่งที่อยู่ในใจของกลุ่มคนที่มีปัญหา ซึ่งเกี่ยวข้องเป็นตาข่ายใยแมงมุม ต้องค้นให้เจอ แล้วจึงจะแก้ได้อย่างถูกต้อง ต้องเจอของจริงด้วยนะ จึงจะสำเร็จ ผมว่าพวกเราทั้ง 9 คนที่เริ่มต้นเพราะมีหัวใจเดียวกันครับ และผมหวังว่า เมื่อเริ่มต้นมาดีแล้ว ขอให้ช่วยกันสานต่อ ขยายไปสู่พื้นที่อื่นๆ ซึ่งรอการแก้ไขอีกมากมาย ด้วยเหตุนี้จึงต้องมีการก่อตั้ง พิราบขาวบางสะพานขึ้น เพื่อให้ช่วยกันสร้างกระแสให้สังคมมองเห็น และช่วยกัน พัฒนาเด็กและเยาวชนครับ"
          นางละไม กล่าวต่อว่า "จากการทำงานที่ผ่านมา เน้น ตามรอยพ่อ ร.9 "เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา" หลักการทรงงานเพื่อความยั่งยืน เข้าใจวัยรุ่น เข้าใจสังคมที่เปลี่ยนไป เข้าถึงเด็ก เข้าถึงครอบครัว เข้าถึงชุมชน เข้าถึงโรงเรียน แล้วจึงเข้าสู่การร่วมมือพัฒนาคุณภาพชีวิตวัยรุ่น ก้าวเล็กๆก้าวบ่อยๆ ก้าวแบบบ้านๆ ในปีท้องไม่พร้อม56พิราบขาวบางสะพาน เราได้วิเคราะห์พบจุดเล็กๆคือ เรื่องของโรงเรียน ซึ่งมีครูที่มาร่วมงาน และผู้บริหารบางท่าน เท่านั้นที่ เปิดใจยอมรับกับเยาวชนในสังคมปัจจุบัน แต่มีบางส่วนที่ยังไม่เข้าใจว่าเด็กต้องมีวิชาชีวิต แต่ในปีนี้มีข่าวดีจาก นายพิเศษ มากมา ผอ.รร.บ้านสวนหลวง แจ้งว่า ในที่ประชุม สมาคมผู้บริหารและข้าราชการครูบางสะพาน ได้มีการพูดคุยกันในเรื่องดังกล่าวด้วย เพื่อหาวิธีการเข้าถึงวัยรุ่น ในการป้องกัน และติดตามช่วยเหลือยามประสบปัญหาการตั้งครรภ์ "เด็กท้องต้องได้เรียน" และในปี ท้องไม่พร้อม56ประชาสัมพันธ์ เด็กมีที่เรียนโดยมีโรงเรียนธงชัยวิทยา เป็นหลักในการช่วยเหลือ สำหรับการก่อตั้งพิราบขาวบางสะพานนั้น เครือข่ายสุขภาพอำเภอบางสะพานและภาคีเครือข่ายได้ช่วยกันจัดการอบรมพิราบขาว รุ่นที่ประชาสัมพันธ์ ซึ่งผู้เข้าอบรม เป็นเด็กนักเรียน จาก โรงเรียนชัยเกษมวิทยา โรงเรียนธงชัยวิทยา โรงเรียนบางสะพานวิทยา โรงเรียนธนาคารออมสิน วิทยาลัยการอาชีพบางสะพาน และการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย เพื่อพัฒนาทักษะการเป็นนักสื่อสารประชาสัมพันธ์โดยการอบรมและฝึกทักษะการเขียนข่าวพร้อมปฏิบัติจริง ซึ่งการฝึกเด็กดึงเด็กเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ปัญหา เหมือนหนามยอกเอาหนามบ่ง คาดว่าน่าจะเป็นแนวทางที่ได้ผลชัดเจนอีกทางหนึ่ง
          นาง ละไม กล่าวเพิ่มเติมว่า "การทำโมเดลบางสะพานไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องทั้งใช้แรงกายและแรงใจ แต่ทีมงานก็มีความสุขที่ทำแล้วเกิดประโยชน์กับวัยรุ่น หรือบุคคลที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงในเรื่องท้องไม่พร้อม พร้อมฝากข้อคิดให้กับวัยรุ่น การที่วัยรุ่นนั้นมีสิทธิเสรีภาพเป็นสิ่งที่ดีแต่ต้องรู้หน้าที่ด้วย ถ้ารู้สิทธิ์รู้หน้าที่ ก็จะรู้ว่าตั้งเป้าหมายไว้ว่าอย่างไร และจะได้รู้ว่าต้องการอะไร ไม่มีใครบอกได้ว่าเราต้องการใช้ชีวิตอย่างไร ใช้ชีวิตแบบไหน ฉะนั้นเราต้องเลือกใช้ชีวิตจากประสบการณ์และแนวคิดของเราเอง" และฝากผู้ใหญ่ในชีวิตเด็ก ว่าเราจะเลี้ยงเขาให้อยู่กับอดีตของเราหรือจะเลี้ยงให้เขาอยู่ในอนาคต ครอบครัวเป็นฐานรากที่สำคัญในการพัฒนาคุณภาพชีวิตเด็กละเยาวชน"